اسفند 13, 1403
0
0
خطاهای دارویی یکی از شایع‌ترین انواع خطاهای پزشکی هستند که به‌طور مستقیم به سلامت بیماران آسیب می‌زنند و حتی می‌توانند منجر به عواقب خطرناکی شوند. این خطاها در بسیاری از مواقع به‌دلیل کمبود منابع، فشار کاری زیاد یا بی‌دقتی افراد در مراحل مختلف تجویز، تهیه و مصرف داروها رخ می‌دهند. همچنین، این خطاها می‌توانند به‌عنوان معیاری برای ارزیابی ایمنی بیمار در بیمارستان‌ها نیز مورد استفاده قرار گیرند. در این راستا، شناسایی علل وقوع خطاهای دارویی و انجام اقدامات پیشگیرانه برای جلوگیری از آنها بسیار اهمیت دارد.
مطالعات مختلف نشان داده‌اند که عواملی همچون خستگی ناشی از کار زیاد، کمبود نیروی انسانی در داروخانه‌ها، ناخوانا بودن نسخه‌های پزشکان و فشار کاری می‌توانند موجب بروز اشتباهات در روند دارو درمانی شوند. بنابراین، آگاهی از توصیه‌های پزشکی و اقدامات پیشگیرانه برای جلوگیری از خطاهای دارویی به سلامت بیماران کمک می‌کند.
در این مقاله، راهکارهایی برای جلوگیری از بروز اشتباهات دارویی ارائه خواهد شد که می‌توانند به‌طور مؤثری از بروز این مشکلات جلوگیری کنند.
بررسی دقیق نسخه‌های دارویی یکی از ساده‌ترین و مؤثرترین راه‌ها برای جلوگیری از اشتباهات دارویی است. طبق بررسی‌ها، حدود ۲ درصد از نسخه‌ها به‌طور صحیح پیچیده نمی‌شوند و ممکن است داروهای اشتباهی به بیماران تحویل داده شود. این اشتباهات می‌توانند به دلیل تفاوت در نام داروها، مقدار تجویزی یا دوز نادرست دارو اتفاق بیفتند. بنابراین، همیشه توصیه می‌شود که داروهای دریافتی خود را با نسخه پزشک مقایسه کنید.
اگر دارویی را که قبلاً استفاده کرده‌اید دوباره دریافت می‌کنید، حتماً قوطی دارو را باز کنید و مطمئن شوید که محتویات آن با دارویی که قبلاً مصرف می‌کردید، مطابقت دارد. همچنین در صورتی که دارویی را برای اولین بار مصرف می‌کنید، از داروساز خود بخواهید تا شما را در مورد نحوه مصرف آن راهنمایی کند.
بسیاری از بیماران به‌ویژه کسانی که مبتلا به بیماری‌های مزمن مانند فشار خون بالا یا دیابت نوع ۲ هستند، داروها را به‌طور صحیح مصرف نمی‌کنند. طبق آمار، نیمی از داروهای تجویزی در این بیماری‌ها ممکن است طبق دستور پزشک مصرف نشوند. عدم رعایت دستور مصرف داروها می‌تواند اثربخشی درمان را کاهش دهد و منجر به عواقب جدی‌تری شود.
برای جلوگیری از این اشتباهات، یک لیست از داروهای مصرفی خود تهیه کنید و نحوه مصرف روزانه آنها را بررسی کنید. برای اطمینان از مصرف به موقع داروها، می‌توانید از جاقرصی استفاده کنید که به‌طور روزانه تقسیم‌بندی شده است و در جایی قرار دهید که همیشه در معرض دید شما باشد. همچنین، برنامه‌های یادآوری دارویی موجود در تلفن‌های همراه می‌توانند در یادآوری زمان مصرف داروها مؤثر باشند.
داروهای ضد درد یا مسکن‌های غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن و ناپروکسن از داروهای رایج برای تسکین درد هستند، اما مصرف بیش از حد این داروها می‌تواند خطرناک باشد. تحقیقات نشان می‌دهند که حدود ۲۰ درصد از بیماران بیش از مقدار توصیه‌شده از این داروها استفاده می‌کنند. این امر می‌تواند به مشکلاتی همچون آسیب به کبد، کلیه‌ها یا حتی خونریزی داخلی منجر شود.
برای جلوگیری از این خطرات، همیشه به مقدار و دوز تجویزی دارو توجه داشته باشید. همچنین برای کودکان، حتماً دوز دارو را بر اساس سن و وزن آنها تنظیم کنید. این نکته بسیار مهم است که در مصرف داروهای مسکن افراط نکنید و در صورت لزوم با پزشک خود مشورت کنید.
اگر پزشک یا داروساز به شما توصیه نکرده است، هیچ‌گاه قرص‌هایتان را نصف نکنید. برخی از قرص‌ها دارای پوشش‌های خاصی هستند که از تأثیر اسید معده بر آنها جلوگیری می‌کند یا به‌صورت آهسته در بدن رها می‌شوند. نصف کردن این نوع قرص‌ها می‌تواند باعث کاهش اثر بخشی دارو و حتی بروز عوارض جانبی گردد.
اگر پزشک شما دستور داده که قرص‌ها را نصف کنید، بهتر است این کار را در ابتدا و بلافاصله پس از دریافت دارو انجام دهید، چرا که پس از گذشت زمان و در معرض قرار گرفتن قرص‌ها به‌دلیل گرما یا رطوبت، ممکن است این کار دشوار شود. برای نصف کردن قرص‌ها از ابزارهای خاصی مانند کاتر استفاده کنید و در مورد نحوه استفاده از آنها از داروساز خود مشورت بگیرید.
بسیاری از داروها، حتی داروهایی که برای درمان بیماری‌های رایج مانند فشار خون یا دیابت تجویز می‌شوند، ممکن است عوارض جانبی ناخواسته‌ای داشته باشند. این عوارض معمولاً در ابتدا کم هستند، اما در صورت ادامه مصرف دارو، ممکن است شدت پیدا کنند. اگر عوارض جانبی داروها برای مدت طولانی ادامه پیدا کرد، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.
پزشک ممکن است تصمیم بگیرد که دوز دارو را کاهش دهد یا داروی جدیدی برای شما تجویز کند که کمتر باعث بروز عوارض جانبی شود. توجه به تغییرات در حالات جسمی و روحی خود در حین مصرف داروها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
اگر به‌طور مداوم از داروهای بدون نسخه استفاده می‌کنید، حتماً در هر سال با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید. گاهی ممکن است داروهای بدون نسخه‌ای که مصرف می‌کنید، دیگر نیاز نباشند یا ممکن است مصرف آنها همراه با داروهای دیگر، تداخل‌های دارویی خطرناکی ایجاد کند.
این مشورت به‌ویژه برای سالمندان که اغلب چند دارو را هم‌زمان مصرف می‌کنند، ضروری است. پزشک می‌تواند به شما کمک کند تا داروهای غیرضروری را شناسایی کنید و برنامه دارویی شما را به‌صورت بهینه‌تری تنظیم کند.
برخی از داروها بهتر است با معده خالی مصرف شوند، در حالی که برخی دیگر باید همراه با غذا مصرف شوند تا اثر بهتری داشته باشند. علاوه بر این، برخی از غذاها و نوشیدنی‌ها ممکن است با داروها تداخل کنند و اثر آنها را کاهش دهند یا حتی خطرناک باشند. مثلاً مصرف لبنیات با برخی آنتی‌بیوتیک‌ها، یا آب گریپ‌فروت با داروهای کاهنده کلسترول، می‌تواند مشکلاتی ایجاد کند.
قبل از مصرف دارو، از داروساز خود راهنمایی بگیرید تا مطمئن شوید که مواد غذایی خاصی وجود ندارند که با داروهای شما تداخل کنند. این اطلاعات می‌توانند به شما کمک کنند تا داروها را به‌طور مؤثرتر و ایمن‌تری مصرف کنید.
نحوه نگهداری داروها تأثیر زیادی بر اثر بخشی آنها دارد. داروها باید در شرایط خشک و خنک نگهداری شوند تا از تغییرات شیمیایی جلوگیری شود. حرارت و رطوبت می‌توانند داروها را خراب کنند و اثر آنها را کاهش دهند. همچنین، برخی از داروها مانند انسولین باید در یخچال نگهداری شوند.
اگر داروهایی دارید که تاریخ انقضای آنها نزدیک است، بهتر است آنها را دور بیندازید و داروهای جدید تهیه کنید تا از اثر بخشی آنها اطمینان حاصل کنید.
قطع مصرف داروها بدون مشورت با پزشک می‌تواند خطرناک باشد. بسیاری از داروها باید به‌طور کامل مصرف شوند، حتی اگر احساس کنید که بهبودی حاصل شده است. قطع ناگهانی دارو می‌تواند باعث بازگشت علائم بیماری یا حتی بروز عوارض جدید شود.
اگر مصرف داروی شما مشکل‌ساز است یا عوارض جانبی زیادی ایجاد کرده است، حتماً با پزشک خود در مورد تغییر دارو یا روش‌های درمانی دیگر مشورت کنید.
استفاده از داروهای منقضی‌شده ممکن است خطراتی به همراه داشته باشد، اگرچه برخی داروها هنوز پس از انقضا نیز ممکن است تا حدی مؤثر باشند. با این حال، بهتر است داروهایی که تاریخ مصرف آنها گذشته است را دور بریزید تا از مشکلات احتمالی جلوگیری شود.
این کار به‌ویژه در مورد داروهایی که تأثیر زیادی بر سلامت شما دارند، باید رعایت شود.
برای مصرف دقیق داروها، همیشه از ابزارهای اندازه‌گیری مخصوص دارو مانند پیمانه یا سرنگ استفاده کنید. استفاده از ابزارهای غیر استاندارد مانند قاشق غذاخوری می‌تواند باعث مصرف بیش از حد یا کمتر از مقدار تجویز شده شود.
اگر ابزار اندازه‌گیری با دارو همراه نبود، از داروساز بخواهید که ابزار مناسب را به شما بدهد تا مطمئن شوید دارو را به‌طور دقیق مصرف می‌کنید.
در صورتی که در مورد داروهای خود شک دارید یا سوالی دارید، همیشه از داروساز خود مشورت بگیرید. داروساز می‌تواند شما را در زمینه‌های مختلف مانند نحوه مصرف داروها، تداخل‌های دارویی و انتخاب داروهای مناسب راهنمایی کند.
داروخانه محل خرید دارو، مکان مناسبی برای بررسی نسخه‌ها و دریافت اطلاعات در مورد داروها است.
اگر دیگر نیازی به دارو ندارید، فوراً آن را دور بیندازید. به‌ویژه داروهای مسکن‌های مخدر یا داروهایی که وابستگی ایجاد می‌کنند، باید با دقت از بین بروند تا خطرات احتمالی کاهش یابد.
هر دارویی که نیاز به مصرف ندارد، باید از بین برود تا از سوءاستفاده و اشتباهات دارویی جلوگیری شود.
خطاهای دارویی یکی از چالش‌های عمده در زمینه مراقبت‌های بهداشتی هستند که می‌توانند سلامت بیماران را تهدید کنند. با وجود پیشرفت‌های زیادی که در علم پزشکی و داروسازی صورت گرفته، همچنان اشتباهات دارویی به دلایل مختلفی از جمله فشار کاری، عدم دقت در تجویز یا مصرف دارو، و کمبود اطلاعات به‌طور شایع رخ می‌دهند. با این حال، با اتخاذ روش‌های پیشگیرانه و رعایت نکات ساده و کاربردی می‌توان از وقوع این خطاها جلوگیری کرد.
اولین دیدگاه را شما بنویسید