تاثیر کشور محل زندگی بر احتمال مرگ ناشی از بیماری های مزمن

بیماری های مزمن مانند بیماری های قلبی، سرطان، سکته مغزی و دیابت همچنان اصلی ترین تهدید سلامت در سراسر جهان هستند. با این حال، میزان مرگ و میر ناشی از این بیماری ها تنها به شرایط فردی یا سبک زندگی محدود نمی شود، بلکه کشور محل زندگی افراد نقش بسیار مهمی در تعیین سرنوشت آن ها دارد. تفاوت در دسترسی به خدمات درمانی، سیاست های بهداشتی، شرایط اقتصادی و حتی فرهنگ غذایی، باعث می شود که احتمال زنده ماندن در مواجهه با بیماری های مزمن از کشوری به کشور دیگر بسیار متفاوت باشد.

اهمیت محل زندگی در بقای بیماران

برای درک بهتر این موضوع کافی است دو فرد هم سن و هم سبک زندگی را تصور کنیم: یکی در ژاپن و دیگری در ایالات متحده آمریکا. هر دو ممکن است در معرض خطر ابتلا به بیماری قلبی یا سرطان باشند، اما شانس زنده ماندن آن ها یکسان نیست. دلیل اصلی این تفاوت، کیفیت خدمات درمانی، سیستم پیشگیری، و حتی آگاهی عمومی مردم در هر کشور است.

• کشورهایی با نظام سلامت پیشرفته، میزان مرگ ناشی از بیماری های غیرواگیر را به طور چشمگیری کاهش داده اند.
• سیاست های سختگیرانه در زمینه مصرف دخانیات و تغذیه سالم، نقش کلیدی در این موفقیت داشته است.
• در مقابل، در کشورهایی با نابرابری اجتماعی و ضعف در دسترسی به خدمات بهداشتی، مرگ ناشی از بیماری های مزمن همچنان بالاست.

نتایج پژوهش جهانی درباره بیماری های غیرواگیر

مطالعه ای جامع که داده های ۱۸۵ کشور را بین سال های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۹ بررسی کرده، تصویر روشنی از روند جهانی نشان می دهد. طبق این پژوهش، احتمال مرگ زودرس ناشی از بیماری های مزمن در بیشتر کشورهای جهان کاهش یافته است. با این حال، سرعت این کاهش در همه کشورها یکسان نبوده و برخی مناطق حتی با افزایش دوباره مرگ و میر مواجه شده اند.

• در طول یک دهه، خطر مرگ ناشی از بیماری های مزمن پیش از ۸۰ سالگی در ۱۵۲ کشور برای زنان و ۱۴۷ کشور برای مردان کاهش پیدا کرد.
• حدود ۸۰ درصد کشورهای جهان پیشرفت قابل توجهی در کاهش مرگ ناشی از بیماری های غیرواگیر داشته اند.
• با وجود این، بیش از نیمی از کشورها نسبت به دهه قبل روند کندتری را تجربه کرده اند.

کشورهایی با بهترین عملکرد در کاهش مرگ های مزمن

برخی کشورها توانسته اند با سیاست های هوشمندانه و سرمایه گذاری در نظام سلامت، به طور برجسته ای میزان مرگ ناشی از بیماری های مزمن را کاهش دهند. این کشورها نشان داده اند که ترکیب خدمات بهداشتی قوی، فرهنگ تغذیه سالم و برنامه های غربالگری، می تواند اثر چشمگیری بر سلامت عمومی داشته باشد.

• ژاپن (زنان) و سنگاپور (مردان): در سال ۲۰۱۹ کمترین احتمال مرگ ناشی از بیماری های غیرواگیر در جهان را ثبت کردند. دسترسی گسترده به خدمات درمانی، سبک زندگی سالم و سیاست های موفق بهداشت عمومی از دلایل اصلی موفقیت آن هاست.
• دانمارک: بیشترین کاهش مرگ ناشی از بیماری های مزمن در میان کشورهای پردرآمد غربی. این کشور با ادغام اقدامات پیشگیرانه در نظام سلامت و اجرای برنامه های غربالگری گسترده، موفقیت چشمگیری داشته است.
• فنلاند و نروژ: کشورهای شمال اروپا با تمرکز بر کاهش مرگ در گروه های میانسال توانستند روند نزولی کلی را حفظ کنند.
• چین، مصر، نیجریه، روسیه و برزیل: این کشورها با اصلاحات در نظام سلامت، افزایش دسترسی به داروها و گسترش آگاهی عمومی به پیشرفت قابل توجهی دست یافته اند.

کشورهایی با عملکرد ضعیف یا روند منفی

در مقابل، برخی کشورها یا پیشرفتی نداشته اند یا حتی شرایطشان بدتر شده است. این موضوع نشان دهنده تاثیر مستقیم سرمایه گذاری ناکافی در سلامت عمومی و موانع اجتماعی – اقتصادی است.

• ایالات متحده آمریکا: بدترین عملکرد در میان کشورهای پردرآمد غربی. نابرابری در دسترسی به خدمات بهداشتی، فاصله زیاد برخی مناطق از بیمارستان ها (۳۰ میلیون آمریکایی بیش از یک ساعت تا اورژانس فاصله دارند) و افزایش بیماری های روانی از جمله دلایل اصلی است.
• آلمان: در دسته کشورهای ضعیف قرار گرفته و عملکرد آن تنها اندکی بهتر از آمریکا بوده است.
• هند و پاپوا گینه نو: در بازه ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۹ با افزایش مرگ ناشی از بیماری های مزمن روبه رو شدند.
• افغانستان (زنان) و اسواتینی (مردان): در سال ۲۰۱۹ بالاترین نرخ مرگ ناشی از بیماری های غیرواگیر در جهان متعلق به این کشورها بود. ترکیبی از فقر، جنگ و ضعف نظام سلامت دلیل این وضعیت است.

عوامل کلیدی موفقیت کشورها در کاهش مرگ های مزمن

کارشناسان عوامل متعددی را برای موفقیت برخی کشورها در کاهش مرگ ناشی از بیماری های مزمن برمی شمارند. این عوامل ترکیبی از اقدامات پزشکی، پیشگیری و سیاست های عمومی هستند.

• استفاده گسترده از داروهایی مانند استاتین ها و داروهای ضد فشار خون برای پیشگیری از بیماری های قلبی – عروقی.
• گسترش واکسن هایی مانند هپاتیت B و ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) که در کاهش سرطان های کبد و دهانه رحم موثر بوده اند.
• توسعه برنامه های غربالگری سرطان و تشخیص زودهنگام بیماری ها.
• اجرای سیاست های سختگیرانه در زمینه مصرف دخانیات و الکل.

درس هایی برای آینده سلامت جهانی

پژوهش ها نشان می دهند که کاهش مرگ ناشی از بیماری های غیرواگیر تنها به پیشرفت های پزشکی وابسته نیست، بلکه به سیاست های ملی، سرمایه گذاری های اجتماعی و تغییر سبک زندگی مردم بستگی دارد. برای رسیدن به هدف سازمان ملل مبنی بر کاهش یک سوم مرگ ناشی از این بیماری ها تا سال ۲۰۳۰، رویکردی جامع و هماهنگ ضروری است.

• کاهش مصرف غذاهای فوق فرآوری شده و جایگزینی آن ها با تغذیه سالم.
• دسترس پذیر کردن مواد غذایی سالم با قیمت عادلانه برای همه اقشار جامعه.
• توجه بیشتر به سلامت روان از طریق آموزش و برنامه های حمایتی.
• ترکیب درمان های دارویی با اقدامات پیشگیرانه و فرهنگ سازی در سطح جامعه.

جمع بندی

نتایج پژوهش منتشر شده در ژورنال Lancet بار دیگر تاکید می کند که محل زندگی نقش تعیین کننده ای در سلامت افراد و احتمال مرگ ناشی از بیماری های مزمن دارد. کشورهایی که در سیاست گذاری سلامت عمومی موفق تر عمل کرده اند، توانسته اند مرگ و میر ناشی از این بیماری ها را به میزان قابل توجهی کاهش دهند. در مقابل، کشورهایی با ضعف در نظام سلامت یا نابرابری اجتماعی همچنان با نرخ بالای مرگ و میر روبه رو هستند.

آینده سلامت جهانی به این بستگی دارد که کشورها تا چه اندازه بتوانند سرمایه گذاری پایدار در سلامت عمومی، اصلاح سبک زندگی مردم و دسترسی عادلانه به خدمات درمانی را فراهم کنند. این امر نه تنها طول عمر انسان ها را افزایش می دهد، بلکه کیفیت زندگی آن ها را نیز بهبود خواهد بخشید.