خرداد 18, 1404
0
0
افسردگی یکی از مهم‌ترین اختلالات روان‌شناختی قرن حاضر است که با وجود پیشرفت‌های علمی در حوزه سلامت روان، هنوز هم یکی از چالش‌های جدی در جوامع مختلف محسوب می‌شود. این بیماری نه تنها باعث رنج روحی برای فرد مبتلا می‌شود، بلکه می‌تواند کارایی روزانه، روابط اجتماعی و حتی وضعیت جسمی او را تحت تاثیر قرار دهد. بسیاری از افراد گمان می‌کنند که افسردگی با گذر زمان خود به خود درمان می‌شود، اما واقعیت این است که در بیشتر موارد نیاز به مداخله تخصصی وجود دارد.
در این مقاله، به نقل از دکتر منصور شکیبا، فوق تخصص روانپزشکی و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، به بررسی نشانه‌ها، دلایل، پیامدها و روش‌های نوین درمان افسردگی می‌پردازیم.
اختلال افسردگی از جمله بیماری‌های خلقی است که با تغییرات قابل توجه در احساس، تفکر و رفتار فرد همراه است. برخلاف تصور رایج، افسردگی فقط به معنای احساس غم یا ناراحتی نیست، بلکه مجموعه‌ای از علائم روانی و جسمی را شامل می‌شود که زندگی روزمره فرد را مختل می‌کنند.
دکتر شکیبا هشدار می‌دهد که افسردگی می‌تواند حتی زمانی که فرد از نظر جسمی هیچ مشکلی ندارد، او را از انجام فعالیت‌های ساده ناتوان کند. بر اساس آمارهای جهانی، حدود ۱۸ درصد از مردم در طول زندگی خود دست‌کم یک بار دچار علائم افسردگی می‌شوند. این اختلال ممکن است به صورت‌های مختلفی بروز کند:
افسردگی تنها یک بیماری روانی نیست؛ بلکه تاثیر مستقیمی بر سلامت جسم دارد و در بسیاری از موارد با بیماری‌های مزمن دیگر همپوشانی دارد. افرادی که با مشکلاتی مانند دیابت، سرطان، بیماری‌های قلبی یا اختلالات تنفسی دست و پنجه نرم می‌کنند، بیش از سایرین در معرض ابتلا به افسردگی قرار دارند.
دکتر شکیبا تاکید می‌کند که خطر ابتلا به افسردگی در بیماران مبتلا به بیماری‌های مزمن، دو تا سه برابر بیشتر از افراد سالم است. او همچنین یادآور می‌شود که بسیاری از بیماران ابتدا با علائم جسمی مانند دردهای مبهم، خستگی یا مشکلات گوارشی به پزشک مراجعه می‌کنند، در حالی که منشأ این علائم، اختلالات روانی مانند افسردگی است.
به همین دلیل، بررسی وضعیت روان‌شناختی بیماران، به‌ویژه در مبتلایان به بیماری‌های مزمن، نباید نادیده گرفته شود.
هرچند افسردگی در هر سنی ممکن است بروز کند، اما برخی گروه‌ها مانند نوجوانان و سالمندان آسیب‌پذیری بیشتری دارند. نوجوانان به دلیل تغییرات هورمونی، فشارهای تحصیلی، و بحران‌های هویتی بیشتر مستعد ابتلا به افسردگی هستند. این بیماری معمولاً در سنین نوجوانی آغاز شده و در دهه سوم و چهارم زندگی به اوج می‌رسد.
در سوی دیگر، سالمندان نیز با چالش‌هایی مانند از دست دادن عزیزان، تنهایی، مشکلات جسمی و کاهش استقلال مواجه‌اند. دکتر شکیبا بیان می‌کند که حدود نیمی از سالمندان درجاتی از افسردگی را تجربه می‌کنند. در این سن، علائمی مانند دردهای مزمن، کسالت، اختلال خواب و انزوا ممکن است به اشتباه به بیماری‌های جسمی نسبت داده شود، در حالی که ریشه آن‌ها در مشکلات روانی نهفته است.
درمان افسردگی نیازمند رویکردی جامع و متناسب با وضعیت هر فرد است. شدت علائم، سابقه بیماری، نوع اختلال و وضعیت اجتماعی و اقتصادی بیمار از عواملی هستند که در تعیین روش درمان نقش دارند. برخلاف تصور برخی، مصرف دارو تنها یکی از اجزای درمان افسردگی است و به‌تنهایی کافی نیست.
دکتر شکیبا تاکید می‌کند که هدف اصلی درمان، بازگرداندن فرد به زندگی فعال، بهبود روابط اجتماعی و افزایش کیفیت عملکرد روزانه است. از جمله روش‌های موثر در درمان افسردگی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
به گفته دکتر شکیبا، در صورت پیگیری منظم، بسیاری از بیماران طی شش ماه بهبود قابل توجهی پیدا می‌کنند.
یکی از چالش‌های بزرگ در درمان افسردگی، تاخیر در تشخیص و آغاز درمان است. هرچه شروع درمان به تعویق بیفتد، احتمال بروز عوارضی مانند کاهش بهره‌وری شغلی، اختلال در روابط خانوادگی و حتی افکار خودکشی بیشتر می‌شود. دکتر شکیبا هشدار می‌دهد که درصد زیادی از مبتلایان به افسردگی در مقاطعی از بیماری، افکار خودکشی را تجربه می‌کنند.
وی بر لزوم غربالگری روانی، به‌ویژه در بیماران مبتلا به بیماری‌های مزمن، نوجوانان و سالمندان تاکید می‌کند. همچنین او بر نقش تقویت عزت نفس، مهارت‌های ابراز احساسات و ارتقاء حس خودکارآمدی به‌عنوان اقدامات پیشگیرانه و درمانی تاکید دارد.
افسردگی تنها یک حالت موقتی ناراحتی نیست، بلکه یک بیماری جدی است که می‌تواند زندگی فرد را در ابعاد مختلف تحت تاثیر قرار دهد. تشخیص به‌موقع، درمان تخصصی و حمایت‌های همه‌جانبه، کلید کنترل و درمان این اختلال هستند. استفاده از روش‌های نوین مانند تحریک مغزی یا داروهای جدید، همراه با مشاوره روان‌شناختی و حمایت‌های اجتماعی، می‌تواند امید تازه‌ای برای بیماران به ارمغان بیاورد.
در نهایت، جامعه باید با افزایش آگاهی درباره افسردگی، برچسب‌زدایی از بیماری‌های روانی و تسهیل دسترسی به خدمات درمانی، شرایط بهتری را برای مبتلایان به این اختلال فراهم کند.
اولین دیدگاه را شما بنویسید