مرداد 15, 1404
0
0
کبد یکی از اندام‌های کلیدی بدن انسان است که وظایف متعددی از جمله تصفیه سموم، کمک به هضم، تنظیم قند خون و تولید پروتئین‌های مهم را بر عهده دارد. با این حال، بسیاری از افراد تا زمانی که بیماری کبدی به مراحل پیشرفته نرسد، از وجود مشکل در عملکرد کبد خود بی‌اطلاع هستند. شناخت علائم هشداردهنده و عوامل خطر می‌تواند به تشخیص زودهنگام و درمان مؤثر کمک کند.
در این مقاله به بررسی علائم بیماری‌های کبدی، زمان مراجعه به پزشک، علت‌های اصلی اختلال عملکرد کبد و مهم‌ترین ویروس‌ها و عفونت‌های مرتبط با آن خواهیم پرداخت.
کبد یکی از بزرگ‌ترین و پیچیده‌ترین اندام‌های داخلی بدن است که در قسمت راست شکم و زیر قفسه سینه قرار دارد. این عضو حدود ۱.۵ کیلوگرم وزن دارد و رنگ آن قرمز مایل به قهوه‌ای است. کبد به شکلی طراحی شده که از طریق عروق خونی گسترده، جریان خون ورودی از دستگاه گوارش را دریافت و تصفیه می‌کند.
کبد علاوه بر تصفیه مواد سمی، صفرا تولید می‌کند، پروتئین‌هایی برای انعقاد خون می‌سازد و در متابولیسم داروها نقش دارد. موقعیت آن در کنار اندام‌هایی مانند کیسه صفرا، پانکراس و روده‌ها، آن را به یکی از بخش‌های حیاتی سیستم گوارش و متابولیسم تبدیل کرده است.
وقتی کبد نتواند وظایف خود را به‌درستی انجام دهد، بدن علائمی از خود بروز می‌دهد که ممکن است در ابتدا خفیف باشد ولی با پیشرفت مشکل، شدیدتر شود. شناخت این علائم می‌تواند به افراد کمک کند که پیش از وخامت شرایط به پزشک مراجعه کنند.
برخی از این علائم می‌توانند به‌صورت تدریجی ظاهر شوند و برخی دیگر به‌طور ناگهانی و شدید بروز کنند. نشانه‌های اختلال در عملکرد کبد عبارتند از:
برخی از علائم مرتبط با کبد ممکن است به دلایل ساده‌ای ایجاد شوند، اما در صورتی که این علائم تداوم داشته باشند یا شدت پیدا کنند، مراجعه به پزشک ضروری است. در مراحل اولیه می‌توان با تغییر سبک زندگی یا درمان دارویی، از پیشرفت بیماری جلوگیری کرد.
در موارد زیر، باید در اسرع وقت به پزشک یا مراکز اورژانس مراجعه کنید:
وقتی کبد دچار التهاب یا نارسایی شود، عملکرد طبیعی خود در فیلتر کردن بیلی‌روبین (رنگدانه حاصل از تجزیه گلبول‌های قرمز) را از دست می‌دهد. تجمع بیلی‌روبین در بدن موجب زردی پوست و چشم‌ها می‌شود. علاوه‌بر آن، ناتوانی در تولید پروتئین‌های انعقادی، خطر خونریزی و کبودی را افزایش می‌دهد.
همچنین، عدم تولید کافی آلبومین (پروتئینی که توسط کبد ساخته می‌شود) موجب احتباس مایعات در شکم و پاها می‌شود. افزایش آمونیاک در خون نیز می‌تواند موجب سردرگمی ذهنی و آسیب مغزی شود.
بیماری‌های کبدی می‌توانند ناشی از عوامل متعددی باشند که برخی از آن‌ها قابل پیشگیری هستند. شناسایی این عوامل می‌تواند نقش بزرگی در کاهش ابتلا به بیماری‌های مزمن کبدی داشته باشد. در ادامه به مهم‌ترین علل آن اشاره می‌کنیم.
یکی از اصلی‌ترین دلایل التهاب و نارسایی کبد، عفونت‌های ناشی از ویروس‌ها و انگل‌ها هستند. این عوامل از طریق تماس با مایعات بدن، آب یا غذای آلوده و تماس نزدیک با افراد بیمار منتقل می‌شوند.
ویروس‌ها و انگل‌های زیر ممکن است کبد را درگیر کنند:
مصرف طولانی‌مدت و بی‌رویه الکل می‌تواند منجر به بیماری‌هایی مانند کبد چرب الکلی، هپاتیت الکلی و نهایتاً سیروز کبدی شود. همچنین مصرف برخی داروها، سموم گیاهی یا صنعتی نیز می‌تواند آسیب جدی به سلول‌های کبدی وارد کند.
در برخی موارد، سیستم ایمنی بدن به اشتباه به بافت‌های کبدی حمله می‌کند و موجب بیماری‌هایی نظیر هپاتیت خودایمن و کلانژیت اولیه صفراوی می‌شود. این بیماری‌ها بیشتر در زنان شایع هستند.
بعضی از بیماری‌های ارثی مانند هموکروماتوز (تجمع آهن در بدن)، بیماری ویلسون (تجمع مس)، و آلفا-۱ آنتی‌تریپسین کمبود، ممکن است باعث تخریب سلول‌های کبدی و در نهایت نارسایی کبد شوند.
کبد یکی از حیاتی‌ترین ارگان‌های بدن است که تا زمانی که به شدت آسیب نبیند، ممکن است هیچ علامت قابل‌توجهی از خود بروز ندهد. به همین دلیل، توجه به علائم هشداردهنده و انجام آزمایش‌های دوره‌ای برای بررسی عملکرد کبد، بسیار مهم است.
سبک زندگی سالم، تغذیه مناسب، اجتناب از مصرف الکل و خودداری از تماس با مواد آلوده، از جمله راهکارهایی هستند که می‌توانند سلامت کبد را تضمین کنند. اگر دچار علائم مشکوک به بیماری کبدی هستید، حتماً با پزشک متخصص مشورت کنید تا از بروز عوارض جبران‌ناپذیر جلوگیری شود.
اولین دیدگاه را شما بنویسید