اختلال اضطراب اجتماعی (Social Anxiety Disorder یا SAD) یکی از شایعترین اختلالات روانی است که بر عملکرد اجتماعی، شغلی و شخصی فرد تأثیر میگذارد. افراد مبتلا به این اختلال از موقعیتهای اجتماعی و روابط بین فردی به شدت میترسند و دچار نگرانیهای شدید میشوند که میتواند منجر به اجتناب از این موقعیتها یا عملکرد ضعیف در این شرایط شود. این اختلال میتواند در تمامی جنبههای زندگی فرد تأثیرگذار باشد و باعث کاهش اعتماد به نفس، افسردگی، و مشکلات روانشناختی دیگر شود.
اختلال اضطراب اجتماعی یک وضعیت روانشناختی است که در آن فرد از مواجهه با موقعیتهای اجتماعی یا تعاملات با دیگران به شدت میترسد. ترس اصلی افراد مبتلا به این اختلال، ترس از قضاوت یا ارزیابی منفی توسط دیگران است. آنها نگران این هستند که دیگران رفتارهایشان را اشتباه یا ضعیف ارزیابی کنند. این ترس میتواند به حدی شدید باشد که به اجتناب از موقعیتهای اجتماعی منجر شود، و زندگی روزمره فرد را به شدت تحت تأثیر قرار دهد.
افراد مبتلا به این اختلال ممکن است از مواجهه با موقعیتهایی مانند سخنرانی در جمع، ملاقات با افراد جدید، یا حتی استفاده از وسایل عمومی اجتناب کنند. این اختلال معمولاً از دوران کودکی یا نوجوانی آغاز میشود و میتواند به یک مشکل مزمن تبدیل شود که به درمان نیاز دارد.
اختلال اضطراب اجتماعی علائم متعددی دارد که در درجهبندیهای مختلف میتوانند ظاهر شوند. علائم این اختلال به صورت روانشناختی و فیزیکی میتوانند خود را نشان دهند.
افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی دائماً از موقعیتهای اجتماعی آینده میترسند. این نگرانیها اغلب از چند روز تا چند هفته قبل از رویداد ادامه مییابند. آنها ممکن است نگران این باشند که دیگران به آنها توجه کنند و رفتارشان را ارزیابی منفی کنند.
افراد مبتلا به اضطراب اجتماعی به شدت نگران قضاوت یا ارزیابی منفی دیگران هستند. این نگرانیها میتوانند به آنها احساس بیارزشی یا شرمساری بدهند.
در موقعیتهای اجتماعی، افراد مبتلا ممکن است علائم جسمی مانند لرزش، تعریق، خشکی دهان، افزایش ضربان قلب و احساس تهوع را تجربه کنند. این علائم بهویژه در موقعیتهایی که فرد تحت فشار یا در معرض ارزیابی دیگران است، شایعترند.
افراد مبتلا ممکن است از شرکت در رویدادهای اجتماعی، جلسات کاری یا حتی قرار ملاقاتها خودداری کنند. این اجتنابها باعث انزوا و کاهش فرصتهای اجتماعی فرد میشود و ممکن است بر روابط اجتماعی و حرفهای او تأثیر منفی بگذارد.
افراد مبتلا به اضطراب اجتماعی ممکن است به طور مداوم در موقعیتهای اجتماعی احساس خجالت کنند. این احساسات معمولاً در حضور جمع یا در شرایطی که فرد ممکن است مورد ارزیابی دیگران قرار گیرد، بیشتر میشود.
افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی ممکن است احساس کنند که همیشه در حال اشتباه کردن هستند و از خود انتقاد زیادی کنند. این کمبود اعتماد به نفس و احساس شرم میتواند به احساس انزوا و افسردگی منجر شود.
اختلال اضطراب اجتماعی یک اختلال پیچیده است که از ترکیب عوامل ژنتیکی، محیطی و زیستی ناشی میشود. تحقیقات نشان میدهند که این اختلال تحت تأثیر چندین عامل قرار دارد.
تحقیقات نشان دادهاند که اختلال اضطراب اجتماعی در برخی خانوادهها بیشتر مشاهده میشود، که نشاندهنده تأثیر عوامل ژنتیکی در بروز این اختلال است. اگر یکی از والدین به این اختلال مبتلا باشد، احتمال ابتلا به آن در فرزند نیز بیشتر است.
تجربههای منفی در دوران کودکی، مانند آزار و اذیت، طرد اجتماعی، یا مواجهه با والدین یا معلمان سختگیر، میتواند زمینهساز اختلال اضطراب اجتماعی باشد. افرادی که در محیطهای اجتماعی غیرمؤثر یا استرسزا بزرگ میشوند، ممکن است بیشتر در معرض این اختلال قرار گیرند.
شواهد علمی نشان میدهند که تغییرات در سیستم عصبی و انتقالدهندههای عصبی مانند سروتونین، که در تنظیم خلق و خو و اضطراب نقش دارند، میتوانند بر بروز اختلال اضطراب اجتماعی تأثیر بگذارند. همچنین فعالیتهای غیرطبیعی در نواحی خاصی از مغز که مسئول پردازش احساسات و نگرانیها هستند، نیز در این اختلال دخیلاند.
ویژگیهای شخصیتی مانند کمالگرایی، حساسیت به انتقاد، و کمبود مهارتهای اجتماعی میتواند افراد را در معرض اضطراب اجتماعی قرار دهد. این ویژگیها میتوانند باعث افزایش ترس از ارزیابی منفی دیگران و افزایش احساس بیارزشی شوند.
تشخیص اختلال اضطراب اجتماعی معمولاً از طریق مصاحبه بالینی و ارزیابیهای روانشناختی توسط متخصصان بهداشت روان انجام میشود. روانشناس یا روانپزشک علائم فرد را مورد ارزیابی قرار میدهد و از معیارهای موجود در DSM-5 (راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی) برای تشخیص استفاده میکند.
تشخیص دقیق باید شامل ارزیابی علائم روانی و جسمی باشد و اطمینان حاصل شود که علائم ناشی از اختلالات پزشکی دیگر یا مصرف مواد مخدر نیستند. طبق معیارهای DSM-5، علائم باید حداقل شش ماه ادامه یابند و بر عملکرد فرد در زندگی روزمره تأثیر بگذارند.
درمان اختلال اضطراب اجتماعی معمولاً ترکیبی از درمانهای شناختی-رفتاری و دارویی است. درمانهای مختلف به فرد کمک میکنند تا مهارتهای اجتماعی خود را تقویت کرده و بر ترسهای خود غلبه کند.
درمان شناختی-رفتاری یکی از مؤثرترین درمانها برای اختلال اضطراب اجتماعی است. در این درمان، فرد یاد میگیرد که الگوهای فکری منفی خود را شناسایی کرده و تغییر دهد. درمانگر به فرد کمک میکند تا باورهای نادرست درباره ارزیابی منفی دیگران را اصلاح کرده و مهارتهای اجتماعی بهبود یابد.
داروهای ضد اضطراب و ضد افسردگی میتوانند در کاهش علائم اضطراب اجتماعی مفید باشند. داروهای SSRI (مهارکنندههای انتخابی بازجذب سروتونین) مانند فلوکستین و سرترالین معمولاً به عنوان درمانهای اولویتدار برای این اختلال تجویز میشوند. این داروها به کاهش علائم اضطراب و بهبود خلق و خو کمک میکنند.
درمان گروهی برای افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی یک روش مفید است. در این نوع درمان، افراد با یکدیگر تعامل کرده و مهارتهای اجتماعی خود را در یک محیط حمایتگر تمرین میکنند. این روش میتواند احساس انزوا را کاهش دهد و به فرد کمک کند که در موقعیتهای اجتماعی با اعتماد به نفس بیشتری عمل کند.
در موارد شدیدتر اختلال اضطراب اجتماعی، ممکن است درمانهای پیچیدهتری مانند تحریک مغز یا درمانهای جدیدتر مورد استفاده قرار گیرند. این درمانها معمولاً پس از عدم پاسخ به درمانهای اولیه اعمال میشوند.
اختلال اضطراب اجتماعی یک اختلال روانشناختی شایع است که میتواند تأثیر زیادی بر زندگی فردی و اجتماعی مبتلایان بگذارد. درمانهای شناختی-رفتاری و دارویی میتوانند به افراد کمک کنند تا بر اضطراب خود غلبه کرده و کیفیت زندگی بهتری داشته باشند. شناسایی و درمان زودهنگام این اختلال میتواند به فرد کمک کند تا به زندگی اجتماعی و شغلی خود بازگردد و از زندگی سالمتری برخوردار باشد.
اولین دیدگاه را شما بنویسید