اختلال خوردن چیست؟ علل، علائم و درمان

اختلالات خوردن یکی از اختلالات روانی شایع هستند که می‌توانند تأثیرات منفی و جدی بر سلامت جسمی و روانی فرد بگذارند. این اختلالات شامل رفتارهای ناهنجار در مورد غذا، وزن و بدن هستند که می‌توانند به مشکلات جدی جسمی و روانی منجر شوند. در این مقاله به بررسی دقیق این اختلالات، علل ایجاد آنها، علائم، و روش‌های درمان آن پرداخته خواهد شد.

انواع اختلالات خوردن

اختلال خوردن چیست؟ علل، علائم و درمان

اختلالات خوردن به چندین دسته تقسیم می‌شوند که مهم‌ترین آنها عبارتند از:

1. آنورکسی یا بی‌اشتهایی عصبی (Anorexia Nervosa)

تعریف:
آنورکسی عصبی یک اختلال خوردن جدی است که با کاهش شدید وزن، ترس غیرمنطقی از چاق شدن و تمایل به محدود کردن شدید مصرف غذا همراه است. افراد مبتلا به این اختلال به‌شدت نسبت به وزن و شکل بدن خود نگران هستند و از این رو، ممکن است رفتارهای غیرمنطقی مانند پرهیز از غذا، ورزش شدید و استفاده از داروهای کاهش وزن را در پیش بگیرند.

علائم آنورکسی:

  • کاهش وزن شدید
  • پرهیز از غذا به‌ویژه غذاهای کالری‌دار
  • اضطراب و نگرانی مفرط درباره وزن و ظاهر بدن
  • تمرکز بیش از حد بر رژیم غذایی و کالری‌ها
  • بی‌اشتهایی به غذا و خوردن مقادیر کم غذا
  • علائم جسمی مانند خشکی پوست، کاهش تراکم استخوان‌ها، ریزش مو، ضعف عضلانی و کاهش دمای بدن

2. بولیمیا یا پرخوری عصبی (Bulimia Nervosa)

تعریف:
در بولیمیا، فرد به‌طور مکرر دوره‌های پرخوری شدید دارد، اما پس از آن برای جلوگیری از افزایش وزن اقداماتی چون استفراغ عمدی، استفاده از مسهل‌ها یا ورزش شدید انجام می‌دهد. این اختلال معمولاً با احساس گناه و شرم پس از پرخوری همراه است.

علائم بولیمیا:

  • دوره‌های پرخوری شدید به همراه احساس ناتوانی در کنترل خوردن
  • تلاش برای جبران پرخوری‌ها با استفراغ، استفاده از مسهل‌ها، روزه‌داری یا ورزش شدید
  • تغییرات در رفتار تغذیه‌ای
  • اضطراب و افسردگی مرتبط با غذا و وزن
  • تغییرات جسمی مانند خرابی دندان‌ها (به دلیل استفراغ مکرر)، گلودرد و مشکلات معده

3. اختلال پرخوری (Binge Eating Disorder)

تعریف:
افراد مبتلا به اختلال پرخوری اغلب مقادیر زیادی غذا می‌خورند، اما برخلاف بولیمیا، پس از پرخوری اقدامی برای جبران آن انجام نمی‌دهند. این اختلال با احساس گناه، افسردگی و شرم پس از پرخوری همراه است.

علائم اختلال پرخوری:

  • خوردن مقادیر زیاد غذا در مدت زمان کوتاه (پرخوری)
  • احساس از کنترل خارج شدن در هنگام خوردن غذا
  • احساس گناه، شرم یا افسردگی پس از پرخوری
  • تغییرات در وزن، معمولاً افزایش وزن زیاد
  • پرخوری بی‌وقفه و در تنهایی

4. اختلال خوردن غیرمتعارف (Other Specified Feeding or Eating Disorders – OSFED)

تعریف:
این اختلال شامل انواعی از اختلالات خوردن است که علائم و ویژگی‌های آن شبیه به آنورکسی و بولیمیا هستند، اما به‌طور کامل معیارهای تشخیصی آنها را ندارند. این اختلالات همچنان می‌توانند آسیب‌زننده و خطرناک باشند و نیاز به درمان دارند.

علائم اختلال خوردن غیرمتعارف:

  • تغییرات قابل توجه در عادات غذایی و رفتارهای غذایی
  • نگرانی شدید درباره وزن و ظاهر بدن
  • رفتارهای غیرمعمول در رابطه با غذا، مانند خوردن مقادیر کم یا زیاد غذا به طور متناوب

علل اختلالات خوردن

اختلالات خوردن معمولاً نتیجه ترکیبی از عوامل بیولوژیکی، روان‌شناختی، اجتماعی و محیطی هستند که در کنار یکدیگر موجب بروز این اختلالات می‌شوند.

1. عوامل ژنتیکی و بیولوژیکی

تحقیقات نشان داده‌اند که ژنتیک نقش مهمی در بروز اختلالات خوردن دارد. افرادی که سابقه خانوادگی اختلالات خوردن یا دیگر مشکلات روانی مانند افسردگی، اضطراب یا اختلالات شخصیتی دارند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به این اختلالات هستند. تغییرات شیمیایی در مغز و عدم تعادل در انتقال‌دهنده‌های عصبی نیز می‌تواند موجب بروز این اختلالات شود.

2. عوامل روان‌شناختی

افراد مبتلا به اختلالات خوردن معمولاً با مشکلات روانی نظیر اضطراب، افسردگی، اختلالات اضطرابی و نگرش منفی نسبت به بدن خود روبه‌رو هستند. اختلالات خوردن می‌توانند به‌عنوان راهی برای مقابله با استرس، ناراحتی عاطفی یا احساس عدم کنترل در زندگی شخصی باشد.

3. عوامل اجتماعی و فرهنگی

فشارهای اجتماعی و فرهنگی نظیر استانداردهای زیبایی که توسط رسانه‌ها و جامعه ترویج می‌شوند، می‌توانند به اختلالات خوردن دامن بزنند. این استانداردها به‌ویژه برای زنان و نوجوانان ممکن است باعث ایجاد نگرانی‌های بیش از حد در مورد وزن و ظاهر بدن شده و آنها را به سمت رفتارهای ناسالم در مورد غذا سوق دهد.

4. عوامل خانوادگی و تربیتی

محیط خانوادگی نیز می‌تواند تأثیر زیادی بر شکل‌گیری اختلالات خوردن داشته باشد. در برخی خانواده‌ها ممکن است فشارهایی برای داشتن بدنی لاغر یا رفتارهای غذایی خاص وجود داشته باشد که موجب ایجاد نگرانی‌های فردی و اضطراب در فرد شود.

علائم اختلالات خوردن

اختلال خوردن چیست؟ علل، علائم و درمان

علائم اختلالات خوردن می‌توانند بسته به نوع اختلال، شدت آن، و ویژگی‌های فردی متفاوت باشند. مهم‌ترین علائم رایج این اختلالات عبارتند از:

آنورکسی عصبی:

    • کاهش شدید وزن و پرهیز از خوردن غذا
    • ترس شدید از چاق شدن و تمایل به کاهش وزن بیشتر
    • تمرکز بیش از حد بر روی وزن و ظاهر بدن
    • انکار کاهش وزن و نیاز به درمان
    • مشغولیت ذهنی با غذا، کالری‌ها و رژیم غذایی

بولیمیا عصبی:

    • دوره‌های پرخوری ناگهانی با مصرف مقادیر زیاد غذا
    • استفاده از روش‌های مختلف برای جلوگیری از افزایش وزن مانند استفراغ، استفاده از مسهل‌ها یا ورزش شدید
    • احساس گناه و شرم پس از پرخوری
    • الگوهای تغذیه غیرمعمول و رفتارهای مخفیانه

اختلال پرخوری:

    • پرخوری بی‌وقفه و بدون احساس سیری
    • احساس ناتوانی در کنترل خوردن
    • احساس گناه، افسردگی یا شرم پس از خوردن بیش از حد
    • عدم اقدام برای جبران پرخوری مانند استفراغ یا استفاده از مسهل‌ها

علائم عمومی:

    • تغییرات شدید در وزن و شکل بدن
    • مشکلات گوارشی مانند یبوست یا درد معده
    • مشکلات روانی مانند افسردگی، اضطراب و تغییرات در خلق‌وخو
    • کاهش یا افزایش قابل توجه در میزان غذا خوردن

درمان اختلالات خوردن

درمان اختلالات خوردن معمولاً نیازمند یک رویکرد جامع و چندجانبه است که شامل درمان‌های روان‌شناختی، دارویی و حمایت‌های اجتماعی می‌شود.

درمان روان‌شناختی

  • رفتار درمانی شناختی (CBT): این درمان یکی از مؤثرترین روش‌ها برای درمان اختلالات خوردن است. CBT به فرد کمک می‌کند تا الگوهای فکری و رفتاری منفی را شناسایی کرده و اصلاح کند.
  • درمان بین فردی (IPT): این درمان به‌ویژه برای افرادی که مشکلات ارتباطی یا روابط خانوادگی پیچیده دارند، مفید است. این نوع درمان می‌تواند به بهبود روابط فرد کمک کند و اضطراب و افسردگی ناشی از اختلالات خوردن را کاهش دهد.
  • درمان خانواده‌محور: به‌ویژه برای نوجوانان، این درمان به‌طور مستقیم بر ارتباطات خانواده تمرکز دارد و به والدین کمک می‌کند تا نقش حمایت‌کننده‌تری ایفا کنند.

دارودرمانی

داروهای ضد افسردگی، مانند SSRI‌ها (انتخابی مهارکننده بازجذب سروتونین)، می‌توانند به کاهش علائم افسردگی، اضطراب و اختلالات روانی که همزمان با اختلالات خوردن رخ می‌دهند، کمک کنند. داروهای دیگری نیز ممکن است برای تنظیم احساسات و علائم مرتبط با اختلالات خوردن تجویز شوند.

حمایت‌های تغذیه‌ای

مشاوره تغذیه‌ای می‌تواند کمک کند تا فرد با الگوهای غذایی سالم‌تری آشنا شود و از رفتارهای پرخوری یا بی‌اشتهایی اجتناب کند. متخصصان تغذیه می‌توانند به فرد کمک کنند تا عادات غذایی صحیح را توسعه دهد و از عوارض سوءتغذیه پیشگیری کند.

حمایت‌های اجتماعی

گروه‌های حمایتی می‌توانند نقش مهمی در درمان اختلالات خوردن ایفا کنند. افراد مبتلا به اختلالات خوردن می‌توانند از تجربیات سایر اعضای گروه بهره‌مند شوند و احساس تنهایی نکنند.

نتیجه‌گیری

اختلالات خوردن مشکلات پیچیده‌ای هستند که نیازمند درمان‌های جامع و مؤثر هستند. تشخیص به موقع و درمان صحیح می‌تواند به فرد کمک کند تا روابط سالم‌تری با غذا و بدن خود برقرار کند و از پیامدهای منفی این اختلالات جلوگیری کند. اگر شما یا کسی که می‌شناسید از اختلالات خوردن رنج می‌برید، اهمیت مشاوره و درمان حرفه‌ای در فرآیند بهبود بر کسی پوشیده نیست.

    اولین دیدگاه را شما بنویسید

ارسال دیدگاه