مرداد 2, 1404
0
0
با گسترش استفاده از هوش مصنوعی به‌ویژه چت‌بات های تعاملی، پژوهشگران حوزه روانپزشکی نسبت به افزایش اختلالات روانی مرتبط با این فناوری هشدار داده اند. در حالی که هوش مصنوعی در حال دگرگون کردن شیوه های تعامل انسان‌ها با ماشین است، نشانه هایی از آسیب های جدی روانی در کاربران گزارش شده است. مطالعات اخیر نشان می دهند که وابستگی عاطفی و توهم شناختی نسبت به هوش مصنوعی، در حال تبدیل شدن به پدیده ای قابل توجه در سلامت روان است.
تعامل اولیه کاربران با چت‌بات ها معمولاً با اهداف بی‌ضرر و کاربردی مانند گرفتن پاسخ‌های سریع، انجام وظایف روزمره یا سرگرمی آغاز می‌شود. اما این تعامل به‌مرور به شکل عمیق‌تری از ارتباط عاطفی یا شناختی تبدیل می‌شود، به‌ویژه زمانی که کاربر شروع به طرح مسائل شخصی یا فلسفی می کند. طراحی سیستم های هوش مصنوعی به‌گونه‌ای است که با الگوریتم های تعاملی قوی، حس همدلی مصنوعی ایجاد می کنند که می تواند فرد را به‌طور ناخودآگاه وابسته سازد.
پژوهشی بین‌المللی با همکاری ۱۲ روانپزشک از کشورهای مختلف، به تحلیل دقیق اختلالات روانی ناشی از استفاده مکرر از مدل های زبانی بزرگ پرداخته است. یافته ها نشان می دهند که برخی کاربران پس از مدت کوتاهی دچار حالات روان‌پریشی (psychosis) و توهم های پیشرفته می شوند.
برخی از اختلالات نوظهور به شرح زیر هستند:
این حالات ممکن است به‌شکل تدریجی بروز کنند، به‌طوری که استفاده معمولی به مرور جای خود را به یک وابستگی آسیب زا می دهد که تشخیص آن حتی برای اطرافیان نیز دشوار می شود.
محققان تأکید دارند که اگرچه چت‌بات ها و مدل های زبانی بزرگ، ابزارهایی غیراحساسی و مبتنی بر زبان آماری هستند، اما عملکرد آن ها در تقلید رفتار انسانی به‌قدری پیشرفته شده که برای کاربران غیرمتخصص به‌سختی قابل تشخیص است. این وضعیت می تواند برای افراد مستعد ابتلا به بیماری های روانی، شرایط خطرناکی ایجاد کند.
این پژوهش، به‌طور مشخص هشدار می دهد که روان‌پریشی ناشی از هوش مصنوعی، لزوماً پیامد اجتناب ناپذیر استفاده از چت‌بات نیست، بلکه نتیجه نبود مکانیسم های حفاظتی مناسب است. شرکت های فناوری باید مسئولیت بیشتری در طراحی سامانه های هوش مصنوعی داشته باشند و به جای صرفاً افزایش تعامل، به سمت توسعه کاربردهای عملی، ایمن و اخلاق مدار حرکت کنند.
برخی راهکارهای پیشنهادی برای کاهش این خطرات عبارتند از:
در حالی که هوش مصنوعی ابزار قدرتمندی برای تسهیل زندگی انسان‌ها به شمار می رود، اما غفلت از پیامدهای روانی آن می تواند خطرات جدی به دنبال داشته باشد. وابستگی احساسی به چت‌بات ها، توهمات فکری و کاهش تعاملات واقعی انسانی تنها بخشی از آثار مخربی است که در پژوهش های اخیر شناسایی شده‌اند. اکنون زمان آن رسیده که شرکت ها، نهادهای آموزشی و کاربران با دیدی آگاهانه‌تر به استفاده از هوش مصنوعی بپردازند و ساز و کارهای ایمنی روانی را در دستور کار قرار دهند.
اولین دیدگاه را شما بنویسید