تیر 24, 1404
0
0
بی خوابی یکی از رایج‌ترین مشکلاتی است که بسیاری از افراد در سنین میانسالی و سالمندی با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. برای کنترل این اختلال، داروهای خواب آور نقش مهمی ایفا می‌کنند. اما آیا مصرف این داروها فقط یک راه‌حل موقتی است یا ممکن است تأثیرات عمیق‌تری بر مغز و سلامت طولانی‌مدت ما داشته باشند؟ یکی از مهم‌ترین سوال‌ها در این زمینه، احتمال وابستگی و همچنین نقش این داروها در بروز یا پیشگیری از بیماری‌هایی مانند آلزایمر است.
دانشمندان به دنبال پاسخ این سوال هستند که آیا داروهای خواب آور می‌توانند مستقیماً بر فرآیندهای مغزی تأثیر بگذارند یا خیر. تحقیقات جدیدی به بررسی تأثیر یکی از این داروها به نام سوورکسانت بر نشانگرهای اولیه آلزایمر پرداخته‌اند.
در مطالعه‌ای که توسط دانشگاه واشنگتن در سنت لوئیس انجام شد، پژوهشگران به سرپرستی دکتر برندن لوسی تأثیر داروی سوورکسانت را بر سطح دو پروتئین اصلی مرتبط با آلزایمر، یعنی بتا آمیلوئید و تائو بررسی کردند. این پروتئین‌ها زمانی که در مغز تجمع می‌یابند، با تخریب بافت عصبی و ایجاد اختلالات شناختی مرتبط هستند. در این مطالعه، مشخص شد که مصرف این دارو به صورت کوتاه‌مدت می‌تواند موجب کاهش نسبی این پروتئین‌های سمی شود.
برای افزایش دقت و اعتبار یافته‌ها، پژوهشگران این آزمایش را در شرایط کنترل‌شده انجام دادند. هدف از این کار بررسی مستقیم تأثیر دارو، بدون دخالت سایر عوامل مؤثر بر خواب و عملکرد مغزی بود.
۳۸ داوطلب سالم بین سنین ۴۵ تا ۶۵ سال که هیچگونه مشکل خواب یا اختلال ذهنی نداشتند، در این تحقیق شرکت کردند. در طول یک آزمایش ۳۶ ساعته، به آنها دوزهای مختلفی از سوورکسانت یا دارونما داده شد. سپس هر دو ساعت، نمونه‌هایی از مایع مغزی نخاعی آنها برای بررسی سطح پروتئین‌های بتا آمیلوئید و تائو جمع‌آوری شد. نتیجه‌ها نشان داد که سطح این پروتئین‌ها پس از مصرف دارو بین ۱۰ تا ۲۰ درصد کاهش یافت.
اگرچه نتایج اولیه امیدوارکننده به نظر می‌رسند، اما دانشمندان تاکید دارند که هنوز نمی‌توان از این داده‌ها برای نتیجه‌گیری نهایی استفاده کرد. مصرف طولانی‌مدت این داروها می‌تواند عوارض جدی به دنبال داشته باشد.
دکتر برندن لوسی هشدار داد که این مطالعه کوتاه‌مدت بوده و تنها بر افراد سالم متمرکز شده است. به همین دلیل، استفاده از داروهای خواب آور به عنوان راهکاری برای پیشگیری از آلزایمر در شرایط فعلی قابل توصیه نیست. علاوه بر آن، مصرف مداوم این داروها ممکن است کیفیت خواب عمیق را کاهش دهد؛ مرحله‌ای که نقش اساسی در پاکسازی مواد زائد مغزی دارد.
با وجود اینکه برخی داروهای خواب آور در کوتاه‌مدت مفید به نظر می‌رسند، استفاده بلندمدت از آنها می‌تواند پیامدهای قابل‌توجهی داشته باشد. این خطرات نه‌تنها جسمی، بلکه روانی نیز هستند.
برخی از مهم‌ترین عوارض احتمالی استفاده مکرر از داروهای خواب آور شامل موارد زیر است:
این موارد نشان می‌دهند که باید با دقت و تحت نظارت پزشک از داروهای خواب آور استفاده کرد.
شواهد علمی جدید حاکی از آن است که اختلالات خواب ممکن است سال‌ها پیش از بروز علائم شناختی آلزایمر آغاز شوند. بنابراین، بهبود کیفیت خواب می‌تواند نقش مهمی در کاهش احتمال ابتلا به این بیماری داشته باشد.
تحقیقات نشان داده‌اند که در طول خواب عمیق، مغز به طور طبیعی اقدام به حذف پروتئین‌های زائد می‌کند. اختلال در این روند می‌تواند موجب تجمع بتا آمیلوئید و تائو شده و زمینه را برای زوال عقل فراهم کند. به همین دلیل، پزشکان توصیه می‌کنند که به جای تکیه بر داروها، ابتدا از روش‌های غیر دارویی برای بهبود خواب بهره ببرید، مانند:
مطالعات اخیر نشان داده‌اند که برخی داروهای خواب آور می‌توانند در کوتاه‌مدت به کاهش نشانگرهای زیستی مرتبط با آلزایمر کمک کنند. با این حال، هنوز راه درازی تا اثبات تأثیر واقعی این داروها در پیشگیری یا درمان آلزایمر در پیش است. نکته کلیدی این است که درمان‌های دارویی، به‌ویژه برای مغز، باید با دیدی علمی و محتاطانه دنبال شوند.
به جای اتکای صرف به داروها، متخصصان تاکید دارند که ایجاد سبک زندگی سالم، خواب منظم و درمان اختلالات خواب زمینه‌ای بهترین مسیر برای حفظ سلامت مغز در طول عمر است. امید می‌رود در آینده با پیشرفت تحقیقات، درمان‌هایی ایمن و مؤثر برای پیشگیری و کنترل آلزایمر ارائه شوند که هم بر پایه علم و هم بر اساس تجربه بالینی باشند.
اولین دیدگاه را شما بنویسید