بیماری هاشیموتو چیست ؟ علائم، علت و درمان

بیماری هاشیموتو یا تیروئیدیت هاشیموتو یکی از شایع‌ترین اختلالات تیروئید در سراسر جهان است. این بیماری یک نوع بیماری خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به غده تیروئید حمله می‌کند و باعث تخریب بافت‌های این غده می‌شود. در نتیجه، عملکرد تیروئید کاهش می‌یابد که به آن کم‌کاری تیروئید گفته می‌شود. کم‌کاری تیروئید به این معناست که غده تیروئید نمی‌تواند هورمون‌های تیروئید به میزان کافی تولید کند، که این امر بر عملکرد بدن تأثیر منفی می‌گذارد.

علائم بیماری هاشیموتو

علائم بیماری هاشیموتو به تدریج و به طور معمول به‌طور غیر محسوس ظاهر می‌شوند. برخی از این علائم ممکن است به‌طور واضح و سریع نمایان شوند، در حالی که دیگر علائم ممکن است به مرور زمان تشدید شوند. از آنجایی که هورمون‌های تیروئید تأثیر زیادی بر بسیاری از عملکردهای بدن دارند، کم‌کاری تیروئید می‌تواند علائم مختلفی را ایجاد کند.

1. خستگی مزمن:

افراد مبتلا به بیماری هاشیموتو معمولاً احساس خستگی شدید و بدون دلیل دارند. این احساس از آنجا ناشی می‌شود که کمبود هورمون‌های تیروئید توان بدن را کاهش می‌دهد و باعث بروز مشکلاتی مانند کاهش انرژی می‌شود.

2. افزایش وزن:

کاهش سطح هورمون تیروئید می‌تواند باعث کاهش متابولیسم و افزایش وزن شود. بسیاری از افراد مبتلا به بیماری هاشیموتو بدون تغییر در رژیم غذایی یا سطح فعالیت بدنی خود، دچار اضافه وزن می‌شوند.

3. خشکی پوست و مو:

افراد مبتلا به این بیماری ممکن است دچار خشکی پوست و ریزش مو شوند. این علائم به دلیل کاهش سطح هورمون تیروئید و اختلال در تولید چربی طبیعی پوست و مو اتفاق می‌افتد.

4. احساس سردی و حساسیت به سرما:

بیماری هاشیموتو باعث کاهش توانایی بدن در تنظیم دمای خود می‌شود، به‌طوری‌که افراد مبتلا ممکن است همیشه احساس سردی کنند حتی زمانی که در محیطی گرم قرار دارند.

علت بیماری هاشیموتو

بیماری هاشیموتو یک بیماری خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به اشتباه به غده تیروئید حمله می‌کند. اما دقیقاً علت این حمله‌های خودایمنی هنوز به طور کامل مشخص نشده است. چندین عامل می‌توانند در بروز این بیماری نقش داشته باشند.

1. عوامل ژنتیکی:

پژوهش‌ها نشان می‌دهند که وجود سابقه خانوادگی بیماری‌های خودایمنی یا اختلالات تیروئید می‌تواند خطر ابتلا به بیماری هاشیموتو را افزایش دهد. افرادی که در خانواده‌شان کسی مبتلا به بیماری هاشیموتو یا سایر بیماری‌های خودایمنی هستند، بیشتر در معرض این بیماری قرار دارند.

2. عوامل محیطی:

عوامل محیطی مانند عفونت‌های ویروسی، استرس و برخی از داروها می‌توانند نقش مهمی در بروز بیماری هاشیموتو ایفا کنند. این عوامل می‌توانند باعث تحریک سیستم ایمنی و شروع فرآیند خودایمنی شوند.

3. تغییرات هورمونی:

زنان بیشتر از مردان به بیماری هاشیموتو مبتلا می‌شوند، به همین دلیل تغییرات هورمونی در دوران بارداری، پس از زایمان یا در دوران یائسگی می‌توانند به عنوان یک عامل موثر در بروز این بیماری در نظر گرفته شوند.

تشخیص بیماری هاشیموتو

تشخیص بیماری هاشیموتو معمولاً با استفاده از ترکیبی از آزمایش‌های خون و بررسی علائم بالینی انجام می‌شود. پزشکان معمولاً از آزمایش‌های هورمونی برای اندازه‌گیری میزان هورمون‌های تیروئید و نیز آنتی‌بادی‌های خاصی که در بیماران مبتلا به هاشیموتو یافت می‌شوند، استفاده می‌کنند.

1. آزمایش‌های هورمونی: در این آزمایش‌ها، سطح هورمون تیروئید (T3 و T4) و هورمون تحریک‌کننده تیروئید (TSH) اندازه‌گیری می‌شود. در بیماران مبتلا به هاشیموتو معمولاً سطح TSH بالا و سطح هورمون‌های تیروئید (T3 و T4) پایین است.

2. آزمایش‌های آنتی‌بادی: آنتی‌بادی‌های ضد تیروئید مانند آنتی‌بادی‌های ضد تیروپرواکسیداز (TPO) و آنتی‌بادی‌های ضد تیروگلوبولین (TG) معمولاً در خون افراد مبتلا به بیماری هاشیموتو افزایش می‌یابند.

درمان بیماری هاشیموتو

درمان بیماری هاشیموتو معمولاً بر اساس جایگزینی هورمون‌های تیروئید و کنترل علائم انجام می‌شود. درمان‌های موجود می‌توانند به بهبود کیفیت زندگی فرد مبتلا کمک کنند و از بروز عوارض جدی جلوگیری کنند.

1. درمان با هورمون تیروئید:

متداول‌ترین درمان برای بیماری هاشیموتو استفاده از هورمون‌های تیروئید مصنوعی مانند لووتیروکسین است. این دارو به طور معمول به صورت روزانه مصرف می‌شود و هدف آن جبران کمبود هورمون‌های تیروئید در بدن است.

2. نظارت و کنترل سطح هورمون‌ ها:

افراد مبتلا به بیماری هاشیموتو نیاز دارند تا به طور مرتب تحت نظارت پزشکی قرار گیرند تا سطح هورمون‌های تیروئید خود را تنظیم کنند. پزشک ممکن است دوز دارو را بر اساس نتایج آزمایش‌های خون تنظیم کند.

3. تغییرات در سبک زندگی:

اگرچه داروها نقش مهمی در درمان بیماری هاشیموتو دارند، اما تغییرات در سبک زندگی می‌توانند به مدیریت بهتر بیماری کمک کنند. این تغییرات می‌تواند شامل رعایت رژیم غذایی متعادل، افزایش سطح فعالیت بدنی، و مدیریت استرس باشد.

4. جراحی در موارد خاص:

در موارد نادر که تیروئید به طور شدید آسیب دیده باشد یا تومورهایی در آن ایجاد شده باشد، ممکن است جراحی لازم باشد. در این موارد، پزشک ممکن است قسمتی از غده تیروئید را بردارد یا در موارد شدیدتر تمام غده را حذف کند.

پیشگیری از بیماری هاشیموتو

متاسفانه، به دلیل اینکه بیماری هاشیموتو بیشتر یک بیماری خودایمنی است، هیچ روش قطعی برای پیشگیری از آن وجود ندارد. با این حال، برخی از اقدامات می‌توانند به کاهش خطر بروز بیماری یا کاهش عوارض آن کمک کنند.

1. توجه به رژیم غذایی: مصرف مواد غذایی سرشار از ید، سلنیوم و روی می‌تواند به سلامت غده تیروئید کمک کند. همچنین کاهش مصرف مواد غذایی که ممکن است سیستم ایمنی را تحریک کنند، مانند گلوتن و فرآورده‌های لبنی، می‌تواند مفید باشد.

2. مدیریت استرس: استرس مزمن می‌تواند سیستم ایمنی بدن را تحت فشار قرار دهد و موجب بروز بیماری‌های خودایمنی شود. روش‌های کاهش استرس مانند مدیتیشن، یوگا و ورزش‌های هوازی می‌توانند به سلامت عمومی کمک کنند.

نتیجه‌ گیری

بیماری هاشیموتو یکی از شایع‌ترین اختلالات خودایمنی است که تأثیر زیادی بر کیفیت زندگی مبتلایان دارد. اگرچه این بیماری به طور کامل درمان نمی‌شود، اما با تشخیص زودهنگام و درمان مناسب می‌توان علائم آن را کنترل کرده و زندگی عادی داشت. افراد مبتلا باید تحت نظارت منظم پزشک قرار گیرند تا از بروز عوارض جدی جلوگیری شود و به آن‌ها کمک شود تا به بهترین نحو ممکن از داروها و تغییرات سبک زندگی بهره‌برداری کنند.