دستگاه گوارش نقشی اساسی در سلامت عمومی بدن دارد و عملکرد نادرست آن میتواند مشکلاتی مانند نفخ، ترش کردن و احساس سنگینی بعد از غذا را ایجاد کند. این علائم ممکن است به دلایل مختلفی از جمله رژیم غذایی نامناسب، مشکلات گوارشی، سردی معده در طب سنتی و یا اختلالات پزشکی دیگر رخ دهند. شناخت دلایل این مشکلات و راهکارهای بهبود آن میتواند به داشتن یک دستگاه گوارش سالم و عملکرد بهتر آن کمک کند.
در طب سنتی، «سردی معده» اصطلاحی است که به عدم تعادل مزاج دستگاه گوارش و ضعف آن در هضم غذا اشاره دارد. این وضعیت معمولاً با علائمی مانند نفخ، ترش کردن، هضم ضعیف، بیاشتهایی یا اشتهای کاذب و احساس سنگینی همراه است. سردی معده میتواند ناشی از مصرف زیاد مواد غذایی سرد مانند لبنیات، خیار، دوغ و نوشیدنیهای یخی باشد.
اما در پزشکی مدرن، اصطلاح «سردی معده» به شکل رسمی وجود ندارد، اما برخی مشکلات گوارشی مانند کاهش ترشح اسید معده، هضم کند، ریفلاکس و رشد بیشازحد باکتریها در روده (SIBO) میتوانند علائمی مشابه ایجاد کنند. این مشکلات معمولاً به دلیل رژیم غذایی نامناسب، استرس، بیماریهای گوارشی و مصرف برخی داروها بروز مییابند.
از دیدگاه پزشکی مدرن: تحقیقات نشان میدهد که مشکلات گوارشی میتوانند بر اشتها، انتخابهای غذایی و متابولیسم بدن تأثیر بگذارند. برای مثال، نفخ مداوم یا سوءهاضمه ممکن است باعث شود افراد برای کاهش احساس ناخوشایند معده، به سمت غذاهای پرکالری، چرب و شیرین روی بیاورند که در نهایت منجر به افزایش وزن میشود.
از دیدگاه طب سنتی ایران: در طب سنتی گفته میشود که «مزاج سرد معده» میتواند باعث هضم ناقص و تجمع بلغم شود که این امر در برخی افراد ممکن است به افزایش وزن منجر شود. از سوی دیگر، در بعضی از افراد ممکن است باعث کاهش اشتها و لاغری شود. بنابراین، سردی معده بهطور مستقیم چاقی ایجاد نمیکند، اما اگر به دلیل مشکلات هضم، الگوی غذاخوردن تغییر کند، ممکن است بر وزن تأثیر بگذارد.
۱. کاهش مصرف مواد غذایی و نوشیدنیهای با طبع سرد برخی غذاها و نوشیدنیها دارای طبع سرد هستند و ممکن است باعث ضعف معده شوند. بهتر است مصرف این مواد را متعادل کنید و در کنار آنها از مصلحات (اصلاحکنندههای طبع) استفاده کنید.
۲. استفاده از ادویهها و گیاهان گرمکننده معده ادویهها و گیاهان دارویی خاصی وجود دارند که به بهبود هضم و تقویت معده کمک میکنند. مصرف این گیاهان در غذا یا بهصورت دمنوش میتواند عملکرد معده را تقویت کند.
۳. پرهیز از نوشیدن آب سرد هنگام غذا نوشیدن آب یخ یا نوشیدنیهای سرد همراه غذا میتواند هضم را کند کرده و باعث افزایش نفخ شود. توصیه میشود آب را حداقل ۳۰ دقیقه قبل یا بعد از غذا بنوشید و در صورت نیاز در حین غذا از آب ولرم یا در دمای محیط استفاده کنید.
۴. مدیریت وعدههای غذایی و پرهیز از پرخوری خوردن وعدههای غذایی کوچکتر اما مکرر، باعث کاهش فشار روی معده و بهبود عملکرد گوارشی میشود. همچنین پرخوری، بهخصوص در ساعات شب، میتواند باعث احساس سنگینی و سوءهاضمه شود.
۵. پرهیز از دراز کشیدن بلافاصله بعد از غذا بعد از صرف غذا حداقل ۱ تا ۲ ساعت در حالت نشسته یا ایستاده بمانید. خوابیدن بلافاصله پس از غذا میتواند باعث تشدید ریفلاکس و احساس سنگینی معده شود.
۶. مصرف دمنوشهای مفید برای تقویت معده برخی دمنوشها میتوانند به هضم بهتر غذا کمک کرده و از نفخ و سردی معده جلوگیری کنند.
۷. کنترل استرس و داشتن سبک زندگی سالم استرس میتواند عملکرد معده را مختل کند و مشکلاتی مانند نفخ، ترش کردن و رفلاکس معده ایجاد کند. تمریناتی مانند یوگا، پیادهروی روزانه و خواب کافی میتوانند به بهبود عملکرد گوارش کمک کنند.
اگر بعد از غذا خوردن دچار نفخ، ترش کردن و احساس سنگینی میشوید، ممکن است لازم باشد تغییراتی در رژیم غذایی و سبک زندگی خود ایجاد کنید. پرهیز از مصرف بیشازحد غذاهای سرد، استفاده از ادویههای گرم، پرهیز از نوشیدن آب یخ در حین غذا و داشتن وعدههای غذایی سبکتر میتوانند به بهبود عملکرد گوارشی شما کمک کنند. همچنین، در صورت تداوم مشکلات گوارشی، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا بررسیهای لازم انجام شود و در صورت نیاز، درمان مناسب آغاز گردد.
اولین دیدگاه را شما بنویسید