حذف کامل قند؛ یک باور غلط و خطرناک

در سال‌های اخیر، چالش‌های مربوط به حذف قند و شکر در شبکه‌های اجتماعی بسیار رایج شده‌اند. بسیاری افراد برای کاهش وزن یا حفظ سلامتی تصمیم می‌گیرند تمام منابع قند را از برنامه غذایی خود کنار بگذارند و به سراغ شیرین‌کننده‌های مصنوعی بروند. اما واقعیت این است که حذف کامل قند نه تنها ضرورتی ندارد، بلکه می‌تواند برای بدن مضر باشد. مسئله اصلی درک تفاوت میان قندهای مفید و ضروری با قندهای مضر است؛ چیزی که اغلب نادیده گرفته می‌شود.

قندهای مصنوعی هم عوارض دارند

شیرین‌کننده‌های مصنوعی مثل آسپارتام، ساخارین، سوکرالوز و حتی استویا، اغلب به عنوان جایگزینی سالم برای قند معرفی می‌شوند. این ترکیبات کالری کم یا حتی صفر دارند و به همین دلیل طرفداران زیادی پیدا کرده‌اند. با این حال، تحقیقات جدید نشان می‌دهد مصرف طولانی‌مدت این مواد می‌تواند بر عملکرد مغز، متابولیسم بدن و حتی سلامت روان تأثیر منفی بگذارد.

این مواد به دلیل شدت شیرینی چند صد برابری نسبت به قند طبیعی، می‌توانند اشتها را تحریک کنند و فرد را به پرخوری بیشتر سوق دهند. علاوه بر این، پژوهش‌ها ثابت کرده‌اند که مصرف مداوم آنها احتمال ابتلا به مشکلاتی مانند اضافه‌وزن، اختلالات گوارشی و حتی افزایش ریسک سکته مغزی را بالا می‌برد.

اثرات مصرف بیش از حد شیرین‌ کننده‌ های مصنوعی

یکی از مشکلات بزرگ قندهای مصنوعی، تأثیر آنها بر اشتها و الگوی تغذیه است. اگرچه این مواد کالری کمی دارند، اما مغز همچنان دریافت شیرینی را ثبت می‌کند و فرد را به دریافت بیشتر غذا ترغیب می‌نماید. در نتیجه، افراد ممکن است کالری بیشتری از منابع دیگر دریافت کنند و در نهایت دچار افزایش وزن شوند.

مطالعات علمی نشان داده‌اند که آسپارتام می‌تواند با افزایش ریسک برخی سرطان‌ها و مشکلات عروقی همراه باشد. حتی استویا که منبع گیاهی دارد و به عنوان گزینه‌ای ایمن شناخته می‌شود، در برخی افراد سبب مشکلاتی مانند حالت تهوع، سردرد یا افت فشار خون شده است. این موضوع نشان می‌دهد که «کم‌ضرر بودن» هرگز به معنای «بی‌ضرر بودن» نیست.

چرا حذف کامل قندها اشتباه است؟

کارشناسان تغذیه معتقدند بدن انسان برای تأمین انرژی به مقدار مشخصی قند نیاز دارد. قندهای طبیعی مثل فروکتوز موجود در میوه‌ها یا لاکتوز موجود در شیر، جزئی از تغذیه سالم هستند و حذف کامل آنها می‌تواند باعث کمبود انرژی، ضعف سیستم ایمنی و اختلال در عملکرد مغز شود.

از سوی دیگر، مصرف بیش از حد قندهای فرآوری‌شده مثل شکر سفید یا شیرینی‌های صنعتی می‌تواند زمینه‌ساز بیماری‌های متابولیک، چاقی و دیابت باشد. بنابراین، راهکار منطقی «مدیریت و تعادل در مصرف» است، نه حذف مطلق.

قندهای مجاز و مقدار توصیه‌ شده

سازمان‌های بهداشتی توصیه کرده‌اند که مصرف آسپارتام نباید بیشتر از ۴۰ میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن باشد. در مورد سوکرالوز و ساخارین هم محدودیت‌های مشخصی وجود دارد. دلیل این محدودیت‌ها، نگرانی از اثرات طولانی‌مدت این مواد بر سلامت گوارش، مقاومت به انسولین و عملکرد کبد است.

به همین دلیل، مصرف متعادل شیرین‌کننده‌های مصنوعی مشکلی ایجاد نمی‌کند اما زیاده‌روی در آنها خطرناک است. در مقابل، حذف کامل قندهای طبیعی مثل میوه‌ها و خرما نه تنها توصیه نمی‌شود بلکه می‌تواند برای سلامت بدن مضر باشد.

پیش از خرید، برچسب محصولات را بخوانید

یکی از نکات کلیدی برای داشتن انتخاب آگاهانه در تغذیه، مطالعه برچسب ارزش غذایی محصولات است. بسیاری از خوراکی‌هایی که با عنوان «رژیمی» یا «بدون قند» عرضه می‌شوند، در واقع حاوی شیرین‌کننده‌های مصنوعی هستند. این موضوع به‌ویژه در نوشابه‌ها، بیسکوییت‌ها و دسرهای صنعتی دیده می‌شود.

نباید تصور کرد که چون محصولی «رژیمی» است، می‌توان بدون محدودیت آن را مصرف کرد. اغلب این خوراکی‌ها هنوز دارای چربی یا ترکیبات فرآوری‌شده هستند که در صورت زیاده‌روی به همان اندازه برای بدن مضر خواهند بود.

نتیجه‌ گیری

قند دشمن بدن نیست، بلکه زیاده‌روی در مصرف آن خطرناک است. حذف کامل قندهای طبیعی مثل میوه‌ها، شیر و خشکبار، می‌تواند باعث آسیب به بدن شود. در عوض، باید قندهای فرآوری‌شده مثل شکر سفید و شیرینی‌های صنعتی را تا حد امکان حذف کرد. همچنین استفاده از شیرین‌کننده‌های مصنوعی تنها در حد متعادل توصیه می‌شود و نمی‌توان آنها را جایگزین بی‌خطر قند طبیعی دانست.

سلامت واقعی در «تعادل» نهفته است؛ انتخاب‌های غذایی آگاهانه، مصرف میوه‌ها و سبزیجات تازه، و پرهیز از زیاده‌روی در هر نوع قند، بهترین راه برای حفظ انرژی و سلامت طولانی‌مدت بدن خواهد بود.