عمل برداشتن مثانه در سرطان مثانه چیست ؟

سرطان مثانه یکی از رایج‌ترین انواع سرطان در سیستم ادراری است که معمولاً در لایه داخلی مثانه آغاز می‌شود. درمان این بیماری به شدت بستگی به نوع، مرحله و وضعیت عمومی بیمار دارد. یکی از روش‌های درمانی رایج در موارد پیشرفته‌تر سرطان مثانه، عمل برداشتن مثانه است. این عمل جراحی معمولاً در مواقعی که تومور به سایر قسمت‌های مثانه گسترش یافته یا درمان‌های دیگر جوابگو نبوده‌اند، توصیه می‌شود. در این مقاله، به بررسی جزئیات این عمل، مراحل انجام آن و مراقبت‌های پس از عمل خواهیم پرداخت.

عمل برداشتن مثانه، که به آن سیستکتومی گفته می‌شود، فرایندی پیچیده و حساس است که نیاز به دقت و تخصص بالایی دارد. این جراحی می‌تواند به دو صورت کامل یا جزئی انجام شود و بسته به شرایط بیمار، نوع سرطان و میزان گسترش آن، روش‌های مختلفی برای بازسازی سیستم ادراری وجود دارد. با انجام این جراحی، پزشکان هدف دارند تا تمام سلول‌های سرطانی را از بدن بیمار حذف کرده و شانس بهبود و بقای او را افزایش دهند.

انواع عمل‌ های برداشتن مثانه

در جراحی برداشتن مثانه، بسته به گسترش سرطان و نیازهای درمانی فرد، دو نوع اصلی جراحی وجود دارد: سیستکتومی کامل و سیستکتومی جزئی. در این بخش، هر یک از این روش‌ها را توضیح خواهیم داد.

سیستکتومی کامل (برداشتن کامل مثانه)

در مواردی که سرطان مثانه به تمام مثانه گسترش یافته باشد، جراح ممکن است تصمیم به انجام سیستکتومی کامل بگیرد. در این نوع جراحی، تمامی مثانه برداشته می‌شود. این عمل برای درمان سرطان‌هایی است که در سطح گسترده‌تری درون مثانه پخش شده‌اند یا احتمال عود سرطان پس از جراحی بالا است. سیستکتومی کامل می‌تواند هم برای مردان و هم برای زنان انجام شود، اما در هر دو جنس، روش‌های مختلف برای حفظ عملکرد ادراری پس از جراحی وجود دارد که به انتخاب جراح و نیازهای بیمار بستگی دارد.

سیستکتومی جزئی (برداشتن بخشی از مثانه)

اگر سرطان تنها به قسمتی از مثانه محدود باشد و سایر بخش‌ها سالم باشند، جراح ممکن است تصمیم به انجام سیستکتومی جزئی بگیرد. در این جراحی، تنها بخشی از مثانه که درگیر با سرطان است، برداشته می‌شود. این نوع جراحی معمولاً در مراحل اولیه سرطان مثانه انجام می‌شود و هدف از آن حفظ عملکرد مثانه است. در صورتی که بیمار وضعیت جسمانی خوبی داشته باشد و سرطان تنها در یک بخش خاص از مثانه باشد، سیستکتومی جزئی می‌تواند یک گزینه مناسب باشد.

مراحل انجام عمل برداشتن مثانه

عمل برداشتن مثانه یکی از پیچیده‌ترین جراحی‌ها در جراحی‌های سرطانی است و نیاز به دقت و تخصص بالایی دارد. در این بخش، مراحل مختلف انجام این جراحی را توضیح خواهیم داد.

آماده‌ سازی پیش از جراحی

پیش از انجام جراحی برداشتن مثانه، بیمار باید به طور کامل ارزیابی شود. این ارزیابی شامل بررسی وضعیت عمومی بیمار، انجام آزمایش‌های خون، تصویربرداری از منطقه مثانه (مثل سی تی اسکن یا ام‌آرآی)، و بررسی وضعیت سیستم ادراری می‌شود. پزشک همچنین باید در نظر بگیرد که آیا بیمار نیاز به بازسازی سیستم ادراری پس از جراحی دارد یا خیر.

عمل جراحی

عمل برداشتن مثانه معمولاً تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود. بسته به نوع جراحی (سیستکتومی کامل یا جزئی)، جراح از یک برش بزرگ یا چند برش کوچک برای دسترسی به مثانه استفاده می‌کند. در سیستکتومی کامل، مثانه و بافت‌های اطراف آن که ممکن است درگیر سرطان باشند (مثل غدد لنفاوی) برداشته می‌شوند. پس از برداشتن مثانه، پزشک باید یک روش برای دفع ادرار از بدن بیمار پیدا کند.

بازسازی سیستم ادراری

پس از برداشتن مثانه، بیماران نیاز به روشی برای جمع‌آوری و دفع ادرار خواهند داشت. چندین گزینه برای بازسازی سیستم ادراری وجود دارد که به وضعیت بیمار، سلامت کلی او و تصمیمات جراح بستگی دارد. این گزینه‌ها شامل:

• استومی (شانت ادراری): در این روش، جراح یک شانت (یک لوله) به طور مستقیم از کلیه‌ها به خارج از بدن قرار می‌دهد تا ادرار به خارج از بدن هدایت شود.
• کیسه ادراری: در این روش، یک کیسه به بیرون از بدن متصل می‌شود تا ادرار را جمع‌آوری کند.
• بازسازی مثانه با استفاده از بخش‌های روده: در این روش، جراح بخشی از روده را برای ایجاد یک کیسه جدید برای ذخیره ادرار استفاده می‌کند. این روش به بیمار اجازه می‌دهد تا از طریق مجرای ادراری طبیعی ادرار کند.

مراقبت‌ های پس از جراحی

بعد از عمل برداشتن مثانه، بیمار نیاز به مراقبت‌های ویژه دارد. این مراقبت‌ها شامل کنترل درد، مدیریت عوارض احتمالی مانند عفونت‌ها، و بررسی عملکرد سیستم ادراری جدید است. بیمار ممکن است نیاز به بستری شدن در بیمارستان برای چند روز یا بیشتر داشته باشد تا بهبود یابد. همچنین، فیزیوتراپی و آموزش‌هایی برای استفاده از روش‌های دفع ادرار پس از جراحی از جمله استومی یا کیسه ادراری ارائه می‌شود.

عوارض و خطرات جراحی برداشتن مثانه

همانند هر عمل جراحی دیگری، عمل برداشتن مثانه نیز با برخی خطرات و عوارض همراه است. در این بخش، به بررسی مهم‌ترین این عوارض خواهیم پرداخت.

• عفونت‌ها: یکی از خطرات شایع پس از عمل جراحی برداشتن مثانه، عفونت‌های مجاری ادراری یا عفونت در محل جراحی است. بیمار باید پس از جراحی به دقت نظارت شود تا از بروز عفونت‌های جدی جلوگیری شود.
• مشکلات گوارشی: از آنجا که در برخی روش‌های جراحی مثانه، جراح از بخش‌هایی از روده برای بازسازی سیستم ادراری استفاده می‌کند، ممکن است مشکلات گوارشی مانند اسهال یا یبوست رخ دهد. این مشکلات معمولاً موقتی هستند و با مراقبت‌های مناسب بهبود می‌یابند.
• مشکلات جنسی و روانی: برداشتن مثانه به ویژه در مردان می‌تواند بر عملکرد جنسی تاثیر بگذارد. برخی از بیماران ممکن است پس از جراحی مشکلاتی مانند کاهش توانایی در داشتن رابطه جنسی یا مشکلات روانی مانند اضطراب و افسردگی را تجربه کنند. این مسائل نیاز به مشاوره و حمایت روانی دارند.
• مشکلات در دفع ادرار: در برخی موارد، حتی پس از جراحی بازسازی سیستم ادراری، ممکن است بیمار در دفع ادرار دچار مشکلاتی مانند نشت ادرار یا نیاز به استفاده از دستگاه‌های خاص برای کنترل ادرار باشد.

نتیجه‌ گیری

عمل برداشتن مثانه به عنوان یکی از گزینه‌های درمانی در سرطان مثانه می‌تواند در بسیاری از موارد موجب افزایش شانس بقای بیماران شود. این جراحی، با توجه به نوع سرطان، مرحله بیماری و وضعیت عمومی بیمار، می‌تواند به صورت جزئی یا کامل انجام شود. با وجود خطرات و عوارض مرتبط با این عمل، پیشرفت‌های پزشکی و تکنیکی در جراحی و بازسازی سیستم ادراری پس از جراحی، توانسته است زندگی بسیاری از بیماران مبتلا به سرطان مثانه را بهبود بخشد و کیفیت زندگی آنان را افزایش دهد.