ورزش یکی از قدرتمندترین ابزارهای طبیعی برای حفظ سلامت بدن است و تحقیقات جدید نشان میدهند که تأثیر آن فراتر از کنترل وزن یا بهبود عملکرد قلبی-عروقی است. مطالعات تازه نشان دادهاند که ورزش منظم میتواند مسیرهای متابولیک بدن را تغییر دهد و این تغییرات به کاهش رشد سلولهای سرطانی و کاهش خطر ابتلا به سرطان کمک کند. این یافتهها نشان میدهند که ورزش نه تنها سلامت عمومی را بهبود میبخشد، بلکه میتواند بهطور مستقیم با فرآیندهای رشد تومور مقابله کند.
برای درک چگونگی اثر ورزش بر سرطان، پژوهشگران دانشگاه ییل به سراغ موشهایی رفتند که تومورهای سینه یا ملانوما داشتند. این موشها براساس رژیم غذایی و میزان فعالیت بدنی تقسیمبندی شدند و محققان با استفاده از ردیابهای مولکولی، مسیر متابولیسم گلوکز را در بدن آنها ردیابی کردند. نتایج نشان داد که در موشهای فعال، سلولهای عضلانی انرژی بیشتری دریافت میکنند و در عین حال سلولهای سرطانی از سوخت مورد نیاز برای رشد محروم میشوند.
این روند باعث میشود تومورها وارد حالت استرس شدید برای بقا شوند. به بیان ساده، ورزش باعث میشود سلولهای عضلانی بهعنوان مصرفکننده اصلی انرژی عمل کنند و سلولهای سرطانی منابع لازم برای تقسیم و رشد را از دست بدهند.
یکی از یافتههای کلیدی پژوهش کاهش فعالیت پروتئینی به نام mTOR در تومورهای موشهای فعال بود. این پروتئین نقش اساسی در رشد و تقسیم سلولهای سرطانی دارد و محدود کردن آن میتواند رشد تومور را به میزان قابل توجهی کاهش دهد. ورزش منظم باعث میشود mTOR در تومورها کاهش یابد، و این فرآیند به کاهش اندازه تومور و محدود کردن پیشرفت سرطان کمک میکند.
علاوه بر آن، پژوهشگران دریافتند که ورزش باعث تغییر بیان ۴۱ ژن مرتبط با متابولیسم در موشهای فعال میشود. این تغییرات ژنتیکی در سطح مولکولی نشاندهنده یک فشار شدید بر سلولهای سرطانی برای بقا است و این فشار متابولیک میتواند سرعت رشد تومور را کند کند.
یکی از بخشهای جالب مطالعه، بررسی تأثیر ورزش بر موشهای دارای رژیم غذایی پرچربی بود. پس از چهار هفته، موشهایی که به طور منظم ورزش میکردند، کاهش حدود ۶۰ درصدی در اندازه تومور خود را نسبت به موشهای کمتحرک با همان رژیم غذایی تجربه کردند. این یافته نشان میدهد که حتی در شرایطی که عوامل خطرزا مانند چاقی وجود دارد، فعالیت بدنی میتواند اثر محافظتی قابل توجهی داشته باشد.
ورزش نه تنها سلولهای عضلانی را فعال میکند، بلکه نحوه استفاده سلولها از گلوکز را تغییر میدهد. در حالت ورزش، گلوکز عمدتاً به عضلات فعال منتقل میشود و سلولهای سرطانی با کمبود انرژی مواجه میشوند. این مکانیسم میتواند تا حد زیادی رشد تومور را کند کند. با این حال، پژوهشگران تأکید میکنند که شدت، مدت زمان و نوع ورزش در ایجاد این اثر نقش اساسی دارد و باید به دقت بررسی شود.
اگرچه نتایج بر اساس مطالعات موشها به دست آمده است، پژوهشگران قصد دارند این یافتهها را در نمونههای انسانی نیز بررسی کنند. هدف آنها شناسایی مسیرهای مولکولی مشابه و تعیین اینکه چه نوع و چه مدت فعالیت بدنی بیشترین اثر محافظتی را دارد، است. این تحقیقات میتواند راهنمایی برای توسعه درمانهای پیشگیرانه و درمانهای کمکی در بیماران سرطانی باشد، به ویژه برای کسانی که قادر به ورزش شدید نیستند.
ورزش منظم نه تنها سلامت عمومی بدن را تقویت میکند، بلکه میتواند سلولهای سرطانی را از انرژی لازم برای رشد محروم کند و مسیرهای مولکولی رشد تومورها را تحت فشار قرار دهد. این یافتهها اهمیت یک رویکرد جامع به تأثیرات متابولیک ورزش را نشان میدهند و حاکی از آن است که فعالیت بدنی میتواند ابزاری مهم در پیشگیری و مدیریت سرطان باشد. هرچند ورزش به تنهایی جایگزین درمانهای پزشکی نیست، اما میتواند بهعنوان مکملی مؤثر در کاهش خطر ابتلا و کند کردن رشد تومورها نقش کلیدی ایفا کند.
مطالعه مذکور در ژورنال PNAS منتشر شده و راه را برای تحقیقات گستردهتر در زمینه اثرات ورزش بر سلولهای سرطانی و توسعه درمانهای پیشگیرانه باز میکند.
اولین دیدگاه را شما بنویسید