مهر 24, 1404
0
0
نوجوانی، دوره‌ای طلایی و حساس در مسیر رشد انسان است که بین ۱۲ تا ۲۱ سالگی رخ می‌دهد. در این مقطع، رشد جسمی و ذهنی با سرعتی چشمگیر اتفاق می‌افتد و نیازهای تغذیه‌ای بدن به شدت افزایش می‌یابد. انتخاب‌های غذایی نادرست و کمبود مواد مغذی می‌تواند پیامدهای جبران‌ناپذیر بر سلامت جسمی، ذهنی و روانی نوجوانان برجای بگذارد. این متن به بررسی اهمیت تغذیه سالم، خطرات سوءتغذیه، و نقش آموزش خانواده و مدرسه در تربیت نوجوانانی سالم می‌پردازد.
دوران نوجوانی با بلوغ فیزیولوژیک همراه است و نوجوانان به طور متوسط ۲۰ درصد قد نهایی و ۴۰ تا ۵۰ درصد وزن بزرگسالی خود را در این دوران کسب می‌کنند. این رشد سریع نیاز بدن به انرژی، پروتئین و ریزمغذی‌ها را افزایش می‌دهد و نوجوانان را به آسیب‌پذیرترین گروه در برابر کمبودهای تغذیه‌ای تبدیل می‌کند.
پروتئین باید حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد کل کالری روزانه را تأمین کند، زیرا برای ساخت توده عضلانی ضروری است. از طرف دیگر، کلسیم و ویتامین D نقش حیاتی در تقویت استخوان‌ها دارند و آهن برای جلوگیری از کم‌خونی و کاهش تمرکز اهمیت دارد. کمبود روی، ید و دیگر مواد معدنی نیز می‌تواند رشد قدی و عملکرد سیستم ایمنی را مختل کند.
سوءتغذیه تنها به کم‌خوری محدود نمی‌شود بلکه شامل مصرف بیش از حد مواد فاقد ارزش غذایی مانند تنقلات پرچرب، شیرین و فرآوری‌شده نیز هست. تبلیغات جذاب و فشار همسالان می‌تواند نوجوانان را به انتخاب غذاهای ناسالم سوق دهد. این الگوها ریسک ابتلا به بیماری‌های مزمن مانند چاقی، دیابت نوع ۲ و فشار خون بالا را افزایش می‌دهند. آموزش عملی انتخاب غذا و نهادینه کردن مصرف میوه، سبزی، شیر و غلات کامل در مدارس و خانواده‌ها می‌تواند راهکاری موثر برای پیشگیری باشد.
گرسنگی و دسترسی محدود به غذا، مشکلاتی جدی در سطح جهانی ایجاد می‌کند. به عنوان مثال، در غزه بیش از ۵۴ هزار کودک زیر پنج سال از سوءتغذیه حاد رنج می‌برند که ۱۵.۸ درصد آنان وضعیت بحرانی دارند و بیش از ۱۲ هزار کودک در وضعیت سوءتغذیه شدید هستند. کمبود غذا در چنین شرایطی موجب تضعیف سیستم ایمنی، اختلالات رشد شناختی و آسیب‌های روانی بلندمدت می‌شود.
رسانه‌ها و فودبلاگرها نقش مهمی در شکل‌دهی به عادات غذایی نوجوانان دارند. بسیاری از محتوای تبلیغی، غذاهای پرکالری، فرآوری‌شده و شیرین را جذاب جلوه می‌دهند و انتخاب‌های ناسالم را تشویق می‌کنند. این امر می‌تواند منجر به افزایش مصرف غذاهای ناسالم، چاقی و بیماری‌های مزمن در نوجوانان شود. برخلاف تبلیغات بصری، نقدهای تخصصی علمی و آموزش عملی تغذیه، راهکار مطمئن‌تری برای هدایت نوجوانان به انتخاب‌های غذایی سالم است.
تغذیه نوجوانان محدود به خوراک جسمی نیست و خوراک روحی نیز اهمیت دارد. سرانه مطالعه در جامعه پایین است و نوجوانان وقت کافی برای کتابخوانی آزاد ندارند. آشنایی با ادبیات ایران و جهان، مطالعه کتاب‌های آموزشی و داستانی، و گوش دادن به کتاب صوتی می‌تواند تغذیه مغز و تقویت تفکر انتقادی را فراهم کند. والدین و مدارس نقش مهمی در ایجاد عادات مطالعه و تقویت فرهنگ کتابخوانی دارند، به‌ویژه در عصری که رسانه‌های دیجیتال جایگزین بسیاری از فعالیت‌های ذهنی سنتی شده‌اند.
نوجوانی دوره‌ای حساس برای رشد جسمی و ذهنی است و تغذیه صحیح نقش کلیدی در حفظ سلامت و پیشگیری از بیماری‌های آینده دارد. توجه به خوراک جسمی و روحی، آموزش عملی انتخاب غذا، محدود کردن مصرف خوراکی‌های ناسالم، و ترویج مطالعه و آموزش فکری، راهکارهایی ضروری برای پرورش نسل سالم و توانمند محسوب می‌شوند. آگاهی والدین، معلمان و خود نوجوانان می‌تواند تفاوتی بزرگ در کیفیت زندگی و سلامت بلندمدت آنها ایجاد کند.
اولین دیدگاه را شما بنویسید