مرداد 2, 1404
0
0
سندرم کوشینگ یکی از اختلالات نادر اما جدی در سیستم غدد درون‌ریز است که با افزایش غیرطبیعی هورمون کورتیزول در بدن همراه است. این بیماری می‌تواند عوارض متعددی از جمله مشکلات متابولیک، قلبی و روانی ایجاد کند و در صورت تشخیص دیرهنگام حتی می‌تواند زندگی فرد را تهدید کند. در این مقاله به طور جامع با این سندرم، علت بروز آن، علائم هشداردهنده و روش‌های درمانی موجود آشنا خواهیم شد.
سندرم کوشینگ یک بیماری پیچیده‌ی هورمونی است که در اثر افزایش بیش از حد هورمون کورتیزول در خون به وجود می‌آید. این هورمون نقش مهمی در تنظیم فشار خون، قند خون و واکنش بدن به استرس دارد. افزایش طولانی‌مدت آن می‌تواند باعث اختلالات شدید جسمی و روانی شود.
این بیماری اولین‌بار در سال ۱۹۱۲ توسط جراح مغز و اعصاب آمریکایی، «هاروی کوشینگ» توصیف شد. به همین دلیل، این سندرم به نام او شناخته می‌شود. در منابع علمی، به این اختلال «هیپرکورتیزولیسم» نیز گفته می‌شود و ممکن است در انسان و برخی حیوانات دیده شود.
کورتیزول که به‌عنوان «هورمون استرس» نیز شناخته می‌شود، از بخش قشری غدد فوق کلیوی ترشح می‌شود. این هورمون هنگام مواجهه با شرایط تنش‌زا فعال می‌شود و بدن را برای مقابله با فشارهای جسمی یا روانی آماده میکند.
نقش کورتیزول شامل تنظیم قند خون، متعادل نگه‌داشتن فشار خون، کمک به تجزیه چربی‌ها، سرکوب سیستم ایمنی و کمک به متابولیسم پروتئین‌ها است. تقریباً تمام سلول‌های بدن دارای گیرنده‌هایی برای کورتیزول هستند و این موضوع نشان‌دهنده‌ی تأثیر گسترده آن بر سلامت عمومی بدن است.
علائم سندرم کوشینگ بسیار متنوع و چندبعدی هستند و ممکن است در ابتدا با بیماری‌های دیگر اشتباه گرفته شوند. شدت این علائم به میزان کورتیزول و مدت‌زمان افزایش آن بستگی دارد.
از جمله علائم رایج این سندرم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
در حالی که «سندرم کوشینگ» به هر شرایطی که باعث افزایش کورتیزول شود اطلاق می‌شود، «بیماری کوشینگ» نوع خاصی از این سندرم است که علت آن توموری در غده هیپوفیز است.
در بیماری کوشینگ، تومور هیپوفیز هورمون ACTH را بیش از حد تولید میکند که در نتیجه باعث تحریک بیش‌ازحد غدد فوق کلیوی و ترشح زیاد کورتیزول می‌شود. اگر علت سندرم، خارج از هیپوفیز باشد (مثلاً تومور در ریه یا پانکراس)، به آن بیماری کوشینگ گفته نمی‌شود.
دلایل ابتلا به این اختلال متنوع است و می‌تواند ناشی از عوامل داخلی بدن یا عوامل بیرونی باشد. شناخت علت دقیق بیماری برای انتخاب درمان مناسب اهمیت زیادی دارد.
مهم‌ترین علل ابتلا عبارت‌اند از:
تشخیص زودهنگام نقش حیاتی در کنترل عوارض این بیماری دارد. پزشکان از ترکیبی از آزمایش‌های هورمونی و تصویربرداری برای شناسایی دقیق استفاده می‌کنند.
مهم‌ترین روش‌های تشخیص شامل موارد زیر است:
درمان سندرم کوشینگ بسته به علت بیماری می‌تواند متفاوت باشد. هدف اصلی درمان، کاهش سطح کورتیزول به محدوده طبیعی و رفع علائم بیماری است.
روش‌های اصلی درمان عبارت‌اند از:
در کنار درمان‌های پزشکی، اصلاح سبک زندگی و استفاده از تغذیه سالم می‌تواند به مدیریت بهتر علائم کمک کند. برخی گیاهان دارویی نیز در کاهش سطح کورتیزول نقش دارند.
سندرم کوشینگ اگرچه نادر است، اما به‌دلیل مصرف گسترده داروهای استروئیدی در حال افزایش است. این بیماری بیشتر در زنان بین ۲۰ تا ۵۰ سال دیده می‌شود.
طبق آمار جهانی، بین ۱۰ تا ۱۵ نفر در هر یک میلیون نفر به این بیماری مبتلا می‌شوند. زنان دو برابر مردان در معرض خطر هستند، به‌ویژه آن‌هایی که از داروهای کورتونی استفاده می‌کنند یا سابقه خانوادگی تومور دارند.
در صورت عدم درمان یا پیگیری، سندرم کوشینگ می‌تواند باعث بروز مشکلات قلبی، دیابت، سکته مغزی یا حتی مرگ شود. اما در صورت تشخیص زودهنگام و درمان مؤثر، بیشتر بیماران می‌توانند به زندگی طبیعی بازگردند.
اگرچه بسیاری از عوامل این بیماری قابل کنترل نیستند، اما رعایت برخی نکات ساده می‌تواند ریسک ابتلا را کاهش دهد:
سندرم کوشینگ یک اختلال جدی اما قابل درمان است که در صورت تشخیص دیرهنگام می‌تواند زندگی فرد را تحت‌الشعاع قرار دهد. افزایش آگاهی درباره علائم، علت‌ها و راهکارهای درمانی این بیماری، گامی مهم در مسیر پیشگیری و کنترل آن به شمار می‌آید. با نظارت منظم بر وضعیت سلامت، پیگیری تغییرات جسمی و رعایت توصیه‌های پزشکی، می‌توان از عوارض خطرناک این بیماری جلوگیری کرد و کیفیت زندگی را به شکل قابل توجهی ارتقاء داد.
اولین دیدگاه را شما بنویسید