دی 3, 1404
0
0
کافئین یکی از محبوب ترین محرک های طبیعی در جهان است که میلیون ها نفر روزانه از قهوه، چای یا نوشیدنی های انرژی زا دریافت می کنند. این ماده می تواند باعث افزایش هوشیاری، تمرکز و انرژی شود، اما مصرف نادرست یا قطع ناگهانی آن می تواند اثرات ناخوشایندی بر سلامت جسمی و روانی داشته باشد. شناخت اثرات مثبت و منفی کافئین برای استفاده ای ایمن و کنترل شده ضروری است.
کافئین با ورود به مغز، جایگزین مولکول های آدنوزین می شود؛ مولکول هایی که به طور طبیعی باعث خواب آلودگی می گردند. این جایگزینی فعالیت سیستم عصبی را افزایش می دهد و به افزایش تمرکز و انرژی منجر می شود.
غزاله اسلامیان، متخصص تغذیه و رژیم درمانی، توضیح می دهد که کافئین باعث تحریک ترشح دوپامین و نوراپی نفرین می شود و در نتیجه خلق و خو بهبود می یابد. این اثرات دلیل محبوبیت جهانی قهوه و نوشیدنی های انرژی زا هستند.
مصرف مداوم کافئین باعث می شود بدن نسبت به اثر آن مقاوم شود و همان دوز قبلی دیگر کافی نباشد. در نتیجه افراد به تدریج به مقدار بیشتری کافئین نیاز پیدا می کنند.
قطع ناگهانی مصرف کافئین می تواند علائم مختلفی ایجاد کند، از جمله:
این واکنش ها نشان می دهند که بدن پس از مصرف طولانی مدت، به حضور کافئین عادت می کند و حذف آن موجب اختلال در تعادل عصبی می شود.
مصرف بیش از حد کافئین می تواند اثرات منفی متعددی بر سلامت داشته باشد. اسلامیان می گوید:
عوارض مصرف بیش از حد شامل اضطراب، تپش قلب، بی خوابی، تحریک پذیری، افزایش فشار خون و مشکلات گوارشی است. نوجوانان به دلیل حساسیت بالاتر، بیشتر در معرض این اثرات قرار دارند.
بسیاری از دانش آموزان، دانشجویان و کارکنان در شرایط استرس زا مانند امتحانات یا پروژه های پر فشار، از کافئین به عنوان ابزار مقابله ای استفاده می کنند.
اسلامیان تاکید می کند که نوشیدنی های انرژی زا علاوه بر کافئین، معمولاً حاوی شکر زیاد و ترکیبات محرک مانند گوارانا هستند. این ترکیب باعث افزایش ضربان قلب، اضطراب، بی قراری و اختلال در خواب می شود و اثر آن در نوجوانان، افراد کم خواب و کسانی که سابقه اضطراب دارند، شدیدتر است.
کافئین در دوزهای کم تا متوسط می تواند فوایدی برای بدن داشته باشد، از جمله:
اسلامیان تاکید می کند که مشکل اصلی، مقدار و زمان مصرف است و نه خود ماده. مصرف کنترل شده می تواند مفید باشد، اما مصرف زیاد یا در زمان نامناسب اثرات منفی ایجاد می کند.
برخی افراد نسبت به کافئین حساسیت بیشتری دارند و حتی دوزهای پایین می توانند اثرات منفی ایجاد کنند:
دوزهای بالای کافئین می توانند ترشح هورمون های استرس مانند کورتیزول و آدرنالین را افزایش دهند، سیستم عصبی سمپاتیک را تحریک کنند و بی خوابی و اضطراب را تشدید نمایند.
برای بهره مندی از اثرات مثبت و کاهش اثرات منفی کافئین:
کافئین ماده ای است که می تواند دوست یا دشمن بدن باشد. مصرف مناسب آن می تواند تمرکز، انرژی و خلق را بهبود بخشد، اما مصرف زیاد یا قطع ناگهانی می تواند سردرد، اضطراب، بی خوابی و افسردگی ایجاد کند. شناخت حساسیت بدن و کنترل مقدار و زمان مصرف، کلید بهره مندی از فواید کافئین و جلوگیری از عوارض آن است.
اولین دیدگاه را شما بنویسید