آبان 12, 1404
0
0
هم‌زمان با گذشت چند سال از همه‌گیری ویروس کرونا، دانشمندان همچنان در حال بررسی اثرات بلندمدت این بیماری بر سلامت نسل آینده هستند. یکی از تازه‌ترین تحقیقات علمی که توسط گروهی از پژوهشگران بیمارستان عمومی ماساچوست انجام شده، به بررسی رابطه میان ابتلای مادر به کووید-۱۹ در دوران بارداری و احتمال بروز اختلالات عصبی-تکاملی در فرزندان پرداخته است. نتایج این مطالعه، زنگ خطری برای والدین و پزشکان محسوب می‌شود، زیرا نشان می‌دهد ابتلا به ویروس کرونا در دوران بارداری می‌تواند احتمال تشخیص اختلالاتی مانند اوتیسم را در کودک تا حدود ۳۰ درصد افزایش دهد.
در این پژوهش، محققان اطلاعات مربوط به بیش از هجده هزار زایمان بین ماه‌های مارس ۲۰۲۰ تا مه ۲۰۲۱ را بررسی کردند. هدف آنان این بود که مشخص کنند آیا ابتلای مادر به ویروس کووید-۱۹ می‌تواند بر سلامت عصبی و تکاملی فرزندان تأثیر بگذارد یا خیر. داده‌های مربوط به ابتلای مادران با نتایج رشد عصبی کودکان تا سن سه سالگی مقایسه شد تا رابطه میان این دو عامل آشکار شود.
نتایج نشان داد که در میان کودکانی که مادرانشان در دوران بارداری به کرونا مبتلا شده بودند، حدود ۱۶.۳ درصد تا سن سه سالگی دچار اختلالات عصبی-تکاملی مانند تأخیر گفتاری، مشکلات ارتباطی و اوتیسم شده‌اند. این در حالی است که این رقم در گروهی از کودکانی که مادرانشان در دوران بارداری به کرونا مبتلا نشده بودند، تنها ۹.۷ درصد بود. پس از در نظر گرفتن سایر عوامل تأثیرگذار مانند سن مادر، سابقه خانوادگی و وضعیت اقتصادی-اجتماعی، محققان دریافتند که خطر ابتلا به این اختلالات در کودکان مادران مبتلا حدود ۱.۳ برابر بیشتر است.
پژوهشگران تاکید کردند که این افزایش خطر، به احتمال زیاد ناشی از خود ویروس نیست، بلکه از واکنش سیستم ایمنی بدن مادر سرچشمه می‌گیرد. در واقع، زمانی که بدن مادر برای مقابله با ویروس فعال می‌شود، سطح التهاب در بدن افزایش یافته و پیام‌های شیمیایی خاصی به جنین منتقل می‌شود. این فرآیند می‌تواند در رشد مغز جنین اختلال ایجاد کند. به بیان دیگر، پاسخ ایمنی شدید بدن مادر، ممکن است مسیر تکامل مغز کودک را تغییر دهد و احتمال بروز اوتیسم را بالا ببرد.
پژوهش‌های قبلی درباره عفونت‌هایی مانند آنفلوآنزا و سرخجه نیز نشان داده بودند که التهاب مادر در دوران بارداری می‌تواند بر ساختار مغز جنین تأثیر بگذارد. بنابراین، یافته‌های جدید در مورد کرونا، ادامه منطقی همین الگو است و تأیید می‌کند که سیستم ایمنی مادر نقش کلیدی در سلامت مغزی فرزند دارد.
یکی از نتایج مهم این مطالعه آن بود که ارتباط میان ابتلا به کووید-۱۹ و اختلالات عصبی-تکاملی در زمانی قوی‌تر دیده شد که مادر در سه‌ماهه سوم بارداری به ویروس مبتلا شده بود. این دوره از بارداری، یکی از حساس‌ترین مراحل رشد مغز جنین است؛ زیرا در این زمان شبکه‌های عصبی و ارتباطات میان سلول‌های مغزی به‌سرعت در حال شکل‌گیری هستند.
دانشمندان معتقدند که التهاب یا تب ناشی از عفونت در این مرحله می‌تواند تأثیری قابل توجه بر شکل‌گیری ساختارهای مغزی بگذارد. حتی تغییرات جزئی در محیط درون رحم می‌تواند مسیر رشد نورون‌ها (سلول‌های عصبی) را تغییر دهد و در نتیجه، احتمال بروز اختلالاتی مانند اوتیسم را افزایش دهد.
یکی از یافته‌های جالب این تحقیق، تفاوت میان جنسیت کودکان بود. بر اساس داده‌ها، خطر بروز اختلالات عصبی-تکاملی در میان پسران بیشتر از دختران مشاهده شد. پژوهشگران توضیح می‌دهند که مغز جنین مذکر ممکن است نسبت به پاسخ‌های ایمنی و التهاب مادر حساس‌تر باشد. این تفاوت ممکن است به دلیل تفاوت‌های هورمونی، ژنتیکی یا میزان بیان ژن‌های مرتبط با ایمنی در دوران رشد جنین باشد.
از سوی دیگر، این الگو با آمارهای کلی اوتیسم در جهان نیز مطابقت دارد، زیرا طبق داده‌های جهانی، احتمال ابتلای پسران به اوتیسم حدود چهار برابر بیشتر از دختران است.
از نکات مهم این تحقیق، زمان انجام آن بود. مطالعه در دوران ابتدایی همه‌گیری انجام شد، زمانی که هنوز واکسن کووید-۱۹ به طور گسترده در دسترس نبود. حدود ۹۳ درصد از مادران شرکت‌کننده واکسینه نشده بودند. این نکته به پژوهشگران اجازه داد تا اثر خالص ویروس را بدون دخالت واکسن بررسی کنند.
پژوهشگران تأکید کردند که تحقیقات آینده باید نقش محافظتی احتمالی واکسیناسیون در برابر اثرات عصبی ناشی از عفونت را نیز بررسی کنند. شواهد اولیه نشان می‌دهد که واکسیناسیون زنان باردار نه‌تنها از شدت بیماری می‌کاهد، بلکه ممکن است خطر التهاب شدید و به تبع آن اثرات منفی بر جنین را کاهش دهد.
یافته‌های این تحقیق که در ژورنال علمی Obstetrics and Gynecology منتشر شده، به جامعه پزشکی هشدار می‌دهد که مراقبت از زنان باردار در دوران همه‌گیری‌ها باید با دقت بیشتری انجام شود. پیشگیری از ابتلا به ویروس‌ها، کنترل التهاب و پایش سلامت مادر در طول بارداری می‌تواند تأثیر مستقیم بر سلامت عصبی فرزند داشته باشد.
به گفته متخصصان، این نتایج به معنای آن نیست که همه کودکان متولد شده از مادران مبتلا به کووید-۱۹ دچار اوتیسم خواهند شد؛ بلکه نشان می‌دهد احتمال بروز چنین اختلالاتی کمی افزایش می‌یابد و باید با دقت و آگاهی به مراقبت‌های دوران بارداری توجه شود. همچنین ادامه مطالعات در سال‌های آینده، به‌ویژه در میان مادران واکسینه‌شده، می‌تواند درک دقیق‌تری از رابطه بین عفونت‌های ویروسی و رشد مغز کودکان فراهم کند.
در مجموع، این پژوهش یادآور اهمیت سلامت ایمنی و روانی مادر در دوران بارداری است. از آن‌جا که جنین به شدت به تغییرات محیطی و ایمنی بدن مادر حساس است، هر عاملی که باعث التهاب یا پاسخ ایمنی غیرعادی شود، می‌تواند اثرات بلندمدتی بر رشد مغزی کودک داشته باشد. پزشکان توصیه می‌کنند زنان باردار با رعایت نکات بهداشتی، دریافت واکسن و انجام معاینات منظم، از سلامت خود و جنین محافظت کنند.
اولین دیدگاه را شما بنویسید