شناسایی بیش از ۶۵۰۰ مبتلا به سل در کشور و ارائه خدمات رایگان درمانی

بیماری سل یکی از مهم‌ترین بیماری‌های عفونی جهان است که سلامت عمومی را تهدید می‌کند و در صورت عدم تشخیص و درمان به موقع، می‌تواند پیامدهای جدی برای فرد و جامعه داشته باشد. تشخیص زودهنگام و دسترسی آسان به درمان، کلید کنترل این بیماری است. در ایران، اقدامات گسترده‌ای برای شناسایی مبتلایان و ارائه خدمات رایگان تشخیصی و درمانی صورت گرفته است که می‌تواند به کاهش شیوع و پیشگیری از انتشار بیماری کمک کند.

آمار شناسایی مبتلایان به سل در کشور

رئیس گروه تخصصی مدیریت سل، جذام و عفونت‌های حاد تنفسی وزارت بهداشت اعلام کرد که در سال گذشته، ۶۵۶۵ مورد بیماری سل در سراسر کشور شناسایی شده است.

• این میزان بروز بیماری معادل حدود ۶.۷ در هر ۱۰۰ هزار نفر جمعیت است.
• سازمان جهانی بهداشت نرخ تخمینی سل در ایران را ۱۱ مورد در هر ۱۰۰ هزار نفر اعلام کرده است؛ این نشان می‌دهد حدود ۷۰ درصد موارد برآورد شده شناسایی شده‌اند و هنوز نیاز به تلاش برای شناسایی موارد باقی‌مانده وجود دارد.
• شناسایی به موقع بیماران می‌تواند از انتشار بیشتر بیماری و عوارض شدید جلوگیری کند.

استان‌ های دارای بیشترین شیوع سل

شیوع سل در سراسر کشور متفاوت است و برخی استان‌ها بیشترین تعداد مبتلایان را دارند.

• استان‌های سیستان و بلوچستان، گلستان، گیلان، خراسان رضوی، قم، خوزستان، هرمزگان و تهران به ترتیب بیشترین موارد گزارش‌شده را داشته‌اند.
• این هشت استان حدود ۴۴ درصد جمعیت کشور را در خود جای داده‌اند، اما ۶۷ درصد موارد سل در این مناطق رخ داده است.
• تمرکز بر این مناطق در برنامه‌های کشوری کنترل سل اهمیت ویژه‌ای دارد تا شناسایی و درمان بیماران به موقع انجام شود.

عوامل خطر ابتلا به سل

ابتلا به سل معمولاً زمانی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی بدن ضعیف شود. عوامل متعددی می‌توانند خطر ابتلا را افزایش دهند:

• سوءتغذیه، دیابت، بیماری‌های مزمن تنفسی، اچ‌آی‌وی، سرطان، شیمی‌درمانی، دیالیز، مصرف سیگار و اعتیاد.
• در شرایط خاص مانند استرس شدید، بارداری یا تغییرات هورمونی نیز احتمال ابتلا افزایش می‌یابد.
• در کلان‌شهرها، گروه‌های کم‌درآمد و حاشیه‌نشین به دلیل دسترسی محدود به تغذیه مناسب و مراقبت‌های بهداشتی در معرض ریسک بالاتری هستند.

پیشگیری از بیماری سل

واکسن BCG که در بدو تولد به نوزادان تزریق می‌شود، مؤثرترین روش پیشگیری از شکل‌های شدید سل در کودکان است. با این حال، تشخیص زودهنگام و درمان به موقع بیماران، اصلی‌ترین راه جلوگیری از شیوع سل در جامعه است.

• معاینات منظم، غربالگری گروه‌های پرخطر و ارائه درمان رایگان از ابزارهای مؤثر پیشگیری هستند.
• رعایت نکات بهداشتی و اطلاع‌رسانی عمومی نیز می‌تواند نقش مهمی در کاهش انتشار بیماری ایفا کند.

تشخیص و درمان رایگان در کشور

تمامی آزمایش‌ها و داروهای درمان سل در ایران به‌صورت رایگان در نظام بهداشتی ارائه می‌شوند، اما آگاهی عمومی نسبت به این موضوع هنوز کافی نیست.

• بیمارانی که علائم مشکوک به سل دارند، می‌توانند به خانه‌های بهداشت، مراکز خدمات جامع سلامت یا پایگاه‌های بهداشتی مراجعه کنند.
• نمونه‌گیری، آزمایش و تحویل دارو به‌صورت رایگان انجام می‌شود و نیازی به مراجعه مستقیم بیمار به آزمایشگاه نیست.
• درمان رایگان به‌همراه پیگیری مستمر، از انتشار بیماری در جامعه جلوگیری می‌کند.

نکات مهم درباره بیماری سل

به‌مناسبت روز جهانی سل و اجرای پویش «یک به‌علاوه یک»، چهار نکته مهم برای افزایش آگاهی عمومی مطرح شده است:

• سل هنوز در همه استان‌های کشور وجود دارد.
• سل یک بیماری قابل درمان است و درمان زودهنگام مؤثر است.
• سرفه طولانی بیش از دو هفته شایع‌ترین علامت سل ریوی است و باید جدی گرفته شود.
• سایر علائم شامل تب، تعریق شبانه، کاهش اشتها، کاهش وزن، خستگی و در برخی موارد تنگی نفس و درد قفسه سینه است.

تمرکز بر جمعیت‌ های آسیب‌ پذیر

برای کنترل بهتر بیماری، وزارت بهداشت تمرکز ویژه‌ای بر گروه‌های پرخطر دارد:

• افرادی که به‌دلیل ضعف سیستم ایمنی بیشتر در معرض سل هستند.
• افراد در تماس نزدیک با بیماران مبتلا به سل ریوی، به ویژه اعضای خانواده.

در صورت شناسایی بیماری در این افراد، درمان بلافاصله آغاز می‌شود و در صورت وجود عفونت سلی، درمان پیشگیری تجویز می‌شود تا از انتشار بیماری جلوگیری شود.

جمع‌ بندی

کنترل سل نیازمند شناسایی سریع، دسترسی به درمان رایگان و تمرکز بر جمعیت‌های آسیب‌پذیر است. با افزایش آگاهی عمومی، اجرای برنامه‌های پیشگیری و تشخیص به موقع، می‌توان از شیوع بیشتر بیماری جلوگیری کرد و سلامت جامعه را حفظ نمود. این اقدامات نشان‌دهنده دستاوردهای قابل توجه ایران در کنترل سل و ضرورت ادامه فعالیت‌های هدفمند برای رسیدن به حذف کامل بیماری هستند.