پژوهشهای جدید نشان دادهاند که ویروس خطرناک آنفولانزای پرندگان از نوع H5N1 میتواند تا ۱۲۰ روز در پنیر تولیدشده از شیر خام زنده بماند. این کشف، فرضیات قدیمی درباره ایمنی لبنیات غیر پاستوریزه را زیر سوال برده و نگرانیهای تازهای در مورد احتمال انتقال ویروس از حیوانات به انسان ایجاد کرده است. اهمیت این یافته از آن جهت است که مصرف لبنیات خام هنوز در بسیاری از کشورها، بهویژه در مناطق روستایی، رایج است و میتواند بهطور بالقوه مسیر جدیدی برای شیوع بیماریهای ویروسی باز کند.
ویروس H5N1 که زیرگروهی از ویروس آنفولانزای نوع A است، از دههها پیش به عنوان عامل اصلی شیوعهای گسترده در میان پرندگان شناخته میشود. با این حال، در سالهای اخیر این ویروس توانسته از مرزهای طبیعی خود عبور کرده و گونههای پستاندار از جمله گاوهای شیری را نیز آلوده کند.
در ایالات متحده، گزارشهایی از وجود H5N1 در گاوهای شیری و حتی ابتلای چند کارگر مزارع لبنی به این ویروس منتشر شده است. چنین رویدادهایی از نظر اپیدمیولوژیک (مطالعه گسترش بیماریها) بسیار مهم هستند، زیرا نشان میدهند که ویروس در حال سازگاری با میزبانهای جدید است و احتمال انتقال انسان به انسان در آینده نباید نادیده گرفته شود.
تیمی از پژوهشگران دانشگاه کرنل آمریکا، با هدف ارزیابی خطرات احتمالی، آزمایشی دقیق طراحی کردند. در این مطالعه از شیر خام آلوده به ویروس H5N1 برای تهیه پنیر استفاده شد. سپس نمونهها در شرایط مختلف pH و دمای کنترلشده نگهداری شدند تا پایداری ویروس در طول زمان بررسی شود.
نتایج شگفتانگیز بود: ویروس حتی پس از ۱۲۰ روز در پنیر شیر خام همچنان فعال باقی ماند. این بدین معناست که فرآیند تخمیر و تغییر pH در طول تولید پنیر، تأثیری قابلتوجه بر غیرفعال شدن ویروس نداشته است. پژوهشگران همچنین نشان دادند که مصرف این پنیر توسط حیوانات آزمایشگاهی، باعث بروز عفونت شد که بیانگر خطر بالقوه برای انسان نیز هست.
pH (درجه اسیدیته) نقش مهمی در بقا یا نابودی ویروسها دارد. بسیاری از عوامل بیماریزا در محیطهای اسیدی دوام نمیآورند، اما H5N1 در آزمایشها مقاومت بالایی نشان داد. در پنیرهایی که pH نزدیک به خنثی داشتند، ویروس توانست تا چند ماه بدون از بین رفتن، فعال باقی بماند.
این یافته، فرضیه قدیمی مبنی بر اینکه فرآیند تخمیر میتواند بهطور طبیعی بسیاری از عوامل بیماریزا را از بین ببرد، زیر سوال برد. از دیدگاه علمی، این مقاومت نشان میدهد که H5N1 دارای ساختار پروتئینی پایداری است که آن را در برابر تغییرات محیطی مقاوم میکند.
در حالی که شیر خام و فرآوردههای لبنی غیر پاستوریزه در برخی مناطق بهعنوان گزینهای طبیعی و سالم تبلیغ میشوند، یافتههای اخیر نشان میدهد که این ادعا میتواند خطرناک باشد. پاستوریزاسیون، فرایندی است که در آن شیر برای مدت کوتاهی در دمای بالا حرارت داده میشود تا باکتریها و ویروسهای بیماریزا از بین بروند.
بر اساس نتایج مطالعات اخیر، این فرآیند همچنان یکی از ایمنترین و کارآمدترین روشها برای جلوگیری از انتقال بیماریهایی مانند آنفولانزای پرندگان از طریق لبنیات است. مصرفکنندگان باید آگاه باشند که شیر خام میتواند حامل ویروسها، باکتریها و انگلهایی باشد که تنها با حرارت مناسب نابود میشوند.
این کشف جدید زنگ خطری برای نهادهای بهداشتی جهانی است. سازمان جهانی بهداشت (WHO) و سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (FAO) بارها هشدار دادهاند که هرگونه تماس انسان با ویروس H5N1 باید جدی گرفته شود، زیرا جهشهای احتمالی میتوانند زمینهساز همهگیریهای جدید شوند.
علاوه بر این، کشورهای تولیدکننده لبنیات باید نظارت دقیقتری بر سلامت دامها و کنترل ویروس در مزارع داشته باشند. ایجاد دستورالعملهای بهروز در خصوص تولید و فروش لبنیات خام، میتواند نقش مهمی در پیشگیری از گسترش بیماری ایفا کند.
تحقیقات اخیر نشان میدهد که حتی محصولاتی طبیعی و محبوب مانند پنیر شیر خام نیز میتوانند حامل خطرات جدی برای سلامت باشند. ماندگاری طولانی ویروس H5N1 در چنین محیطهایی نشان میدهد که بیتوجهی به اصول بهداشتی در تولید مواد غذایی میتواند زمینهساز بحرانهای بزرگ شود.
آگاهی عمومی، استفاده از لبنیات پاستوریزه، رعایت استانداردهای دامداری و نظارت علمی بر فرآیندهای تولید، تنها راهحلهای مؤثر برای مقابله با چنین تهدیدهایی هستند. آینده ایمنی غذایی ما، در گرو درک علمی از خطرات پنهان در پشت فرآوردههای طبیعی است.
اولین دیدگاه را شما بنویسید