چهار نشانه که پیش از بیشتر حملات قلبی ظاهر می‌ شوند

پژوهش‌های تازه نشان می‌دهد حملات قلبی و سکته‌ها معمولاً بدون هشدار اتفاق نمی‌افتند. تقریباً همه بیماران پیش از تجربه حمله قلبی، سکته مغزی یا نارسایی قلبی، نشانه‌هایی قابل اندازه‌گیری در بدن خود داشته‌اند که نادیده گرفته شده‌اند. شناخت و کنترل این عوامل می‌تواند از بروز میلیون‌ها مورد مرگ زودرس در سراسر جهان جلوگیری کند.

در حالی که بسیاری از افراد تصور می‌کنند حمله قلبی ناگهانی و بدون علامت رخ می‌دهد، شواهد علمی جدید نشان می‌دهد بدن انسان مدت‌ها پیش از بروز حادثه علائم هشداردهنده را ارسال می‌کند. آگاهی از این نشانه‌ها، نخستین گام برای پیشگیری از بیماری‌های قلبی است که همچنان یکی از علل اصلی مرگ‌ومیر در جهان محسوب می‌شود.

نتایج مطالعه‌ ای بزرگ در آمریکا و کره جنوبی

این پژوهش بین‌المللی توسط محققان دانشگاه نورث وسترن آمریکا و دانشگاه یانسه کره جنوبی انجام شد و یکی از جامع‌ترین تحقیقات در حوزه قلب و عروق به شمار می‌آید. پژوهشگران داده‌های سلامت بیش از ۹ میلیون و ۳۴۰ هزار بزرگسال کره‌ای و بیش از ۶۸۰۰ فرد آمریکایی را مورد بررسی قرار دادند تا ارتباط میان عوامل خطر و بروز بیماری‌های قلبی را مشخص کنند.

در این بررسی چهار عامل اصلی خطر مورد توجه قرار گرفت:

• فشار خون بالا
• کلسترول بالا
• قند خون بالا
• مصرف دخانیات

هدف از این پژوهش، شناسایی عواملی بود که پیش از بروز بیماری‌های قلبی‌عروقی در بدن قابل مشاهده هستند و می‌توان با کنترل آن‌ها، از بروز حمله قلبی یا سکته جلوگیری کرد.

بیش از ۹۹ درصد مبتلایان پیش از حمله قلبی، علائم هشدار داشته‌ اند

نتایج نهایی نشان داد بیش از ۹۹ درصد از افرادی که به بیماری عروق کرونری قلب مبتلا شده بودند، حداقل یکی از این چهار عامل خطر را در سطح غیرطبیعی داشتند. این رقم در داده‌های کره‌ای ۹۹.۷ درصد و در داده‌های آمریکایی ۹۹.۶ درصد بود.

به گفته پژوهشگران، بیش از ۹۳ درصد از بیماران حتی دو یا چند عامل خطر را هم‌زمان تجربه می‌کردند. این یافته نشان می‌دهد تقریباً هیچ حمله قلبی یا سکته‌ای بدون سابقه‌ی تغییرات قابل اندازه‌گیری در وضعیت سلامت رخ نمی‌دهد.

دکتر فیلیپ گرین لند، استاد برجسته دانشگاه نورث وسترن، می‌گوید:

«این تحقیق به روشنی ثابت می‌کند که بیشتر حوادث قلبی‌عروقی نتیجه بی‌توجهی طولانی‌مدت به عوامل خطر شناخته‌شده است. تمرکز اصلی باید بر پیشگیری و کنترل این عوامل قابل اصلاح باشد، نه دنبال کردن مواردی که نقش مستقیم در ایجاد بیماری ندارند.»

چهار عامل هشدار دهنده که نباید نادیده گرفته شوند

پژوهشگران با تجزیه و تحلیل سوابق سلامت افراد، توانستند چهار زنگ خطر خاموش را که اغلب سال‌ها پیش از نخستین حمله قلبی ظاهر می‌شوند، شناسایی کنند. هر یک از این موارد در صورت عدم کنترل، می‌تواند زمینه‌ساز بیماری‌های جدی قلبی شود.

پیش از بررسی موارد، لازم است بدانیم که این عوامل معمولاً بدون علامت ظاهری بروز می‌کنند، اما اثرات تدریجی آن‌ها بر دیواره رگ‌ها و عضله قلب به مرور زمان به سکته یا نارسایی قلبی منجر می‌شود.

چهار نشانه هشداردهنده عبارت‌اند از:

• فشار خون برابر یا بالاتر از ۱۲۰ روی ۸۰ میلی‌متر جیوه، یا دریافت داروی کنترل فشار خون.
• کلسترول کل برابر یا بالاتر از ۲۰۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر، یا دریافت داروی کاهش چربی خون.
• قند خون ناشتا برابر یا بالاتر از ۱۰۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر، یا ابتلا به دیابت و مصرف داروی ضد دیابت.
• مصرف دخانیات در گذشته یا حال.

وقتی پژوهشگران داده‌ها را با معیارهای پزشکی سخت‌گیرانه‌تری (مانند فشار خون ۱۴۰ روی ۹۰، کلسترول ۲۴۰ و قند خون ۱۲۶) تنظیم کردند، مشاهده شد که دست‌کم ۹۰ درصد افراد در زمان نخستین حمله قلبی در محدوده خطر یکی از این عوامل قرار داشتند.

فشار خون بالا؛ مهم‌ ترین زنگ خطر خاموش

در میان چهار عامل بررسی‌شده، فشار خون بالا بیشترین سهم را در بروز حملات قلبی داشت. این وضعیت در بیش از ۹۵ درصد بیماران کره‌ای و بیش از ۹۳ درصد بیماران آمریکایی مشاهده شد.

فشار خون بالا اغلب بدون علامت است و به همین دلیل به آن «قاتل خاموش» گفته می‌شود. این عارضه با ایجاد فشار مداوم بر دیواره رگ‌ها باعث ضخیم شدن و تنگی شریان‌ها می‌شود که در نهایت جریان خون به قلب را مختل می‌کند.

حتی زنان زیر ۶۰ سال که معمولاً در گروه کم‌خطر قرار دارند، در صورت بروز حمله قلبی، اغلب دچار یکی از این چهار عامل هشداردهنده بوده‌اند. بر اساس یافته‌ها، بیش از ۹۵ درصد از افراد مورد بررسی دست‌کم یکی از این عوامل غیر بهینه را نشان داده‌اند.

باور اشتباه درباره ناگهانی بودن حملات قلبی

نتایج این پژوهش باور عمومی را که حملات قلبی یا سکته‌ها بدون هشدار رخ می‌دهند، کاملاً رد می‌کند. واقعیت این است که بدن سال‌ها پیش از وقوع حادثه، نشانه‌هایی مشخص از خطر را بروز می‌دهد. این نشانه‌ها در آزمایش‌های ساده‌ای مانند اندازه‌گیری فشار خون، آزمایش قند خون ناشتا و چربی خون قابل شناسایی هستند.

به گفته محققان، اگر مردم به صورت منظم وضعیت سلامت خود را بررسی کنند، می‌توان از بخش زیادی از مرگ‌های زودرس ناشی از بیماری‌های قلبی جلوگیری کرد.

بر اساس داده‌های مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های آمریکا (CDC)، هر ۳۴ ثانیه یک نفر در اثر بیماری‌های قلبی‌عروقی جان خود را از دست می‌دهد. تنها در سال ۲۰۲۳، این بیماری‌ها نزدیک به یک میلیون نفر را در ایالات متحده قربانی کردند، یعنی حدود یک‌سوم کل مرگ و میر سالانه.

نتیجه‌ گیری

نتایج این مطالعه که در ژورنال Journal of the American College of Cardiology منتشر شده است، نشان می‌دهد تقریباً تمام افرادی که به بیماری قلبی‌عروقی مبتلا می‌شوند، پیش از آن سطوح غیر طبیعی در یکی از چهار عامل خطر اصلی داشته‌اند.

این یافته‌ها اهمیت پیشگیری اولیه را برجسته می‌کند؛ یعنی باید قبل از بروز علائم شدید، وضعیت سلامتی خود را زیر نظر بگیریم. بررسی منظم فشار خون، قند، کلسترول و ترک دخانیات می‌تواند خطر حمله قلبی را به میزان قابل توجهی کاهش دهد.

به زبان ساده، بیشتر بیماری‌های قلبی نتیجه «بی‌توجهی به علائم کوچک» هستند، نه حوادث ناگهانی. مراقبت مداوم از سلامت، ورزش منظم، تغذیه متعادل و چکاپ دوره‌ای می‌تواند کلید حفظ قلبی سالم و زندگی طولانی‌تر باشد.