خواب نه تنها زمانی برای استراحت بدن است، بلکه یکی از ارکان اصلی حفظ سلامت عمومی به شمار میرود. بسیاری از مردم تصور میکنند که تنها میزان ساعات خواب اهمیت دارد، در حالی که نظم و کیفیت خواب، نقشی به مراتب مهمتر در پیشگیری از بیماریها ایفا میکنند. نتایج یک پژوهش گسترده نشان میدهد که بینظمی در خوابیدن میتواند زمینهساز بیش از ۱۷۰ بیماری مختلف شود. این یافته نگاهی نوین به اهمیت «ریتم خواب» و تأثیر آن بر سلامت ارائه میدهد.
در طول سالها، خواب خوب با «خواب کافی» معنا میشد؛ اما امروزه دانشمندان به این نتیجه رسیدهاند که نظم در ساعات خواب، اهمیت بیشتری نسبت به صرفاً تعداد ساعات خواب دارد. پژوهشی جدید از کشور چین با بررسی دادههای دهها هزار نفر، نشان داد افرادی که در زمان مشخصی نمیخوابند و بیدار نمیشوند، با خطر جدی ابتلا به انواع بیماریها مواجه هستند. این یافتهها بر لزوم بازنگری در سبک زندگی روزمره تاکید دارند.
این مطالعه مشترک بین دانشگاه پکن و دانشگاه علوم پزشکی ارتش چین، به بررسی شش جنبه کلیدی خواب در ارتباط با ۱۷۲ بیماری مختلف پرداخت. این شش عامل شامل مدت زمان خواب، زمان آغاز خواب، نظم خواب، کیفیت کلی خواب، تعداد بیداریهای شبانه و میزان بهرهوری خواب بودند. در کنار دادههای جمعآوریشده از «بانک زیستی بریتانیا»، اطلاعات پایگاه «بررسی ملی سلامت و تغذیه ایالات متحده» نیز مورد استفاده قرار گرفت تا اعتبار نتایج افزایش یابد.
ریتم منظم خواب به این معنا است که فرد هر شب در ساعت مشخصی به خواب برود و در ساعت ثابتی بیدار شود. این نظم کمک میکند ساعت زیستی بدن به درستی عمل کند و فرآیندهای ترمیمی بدن به شکلی مؤثر انجام شوند. نتایج پژوهش نشان میدهد که بینظمی در این ریتم، بیشترین تأثیر را بر ابتلا به بیماریها دارد، نه مدت زمان خواب.
یکی از یافتههای مهم این پژوهش، ارتباط آشکار بین اختلال در نظم خواب با بیماری پارکینسون بود. در کنار آن، بیماریهایی مانند دیابت نوع ۲، فشار خون بالا، نارسایی کلیه، اختلالات تنفسی مزمن و افسردگی نیز با خواب ناپایدار پیوند قابل توجهی داشتند. این مسئله نشان میدهد که اصلاح عادات خواب میتواند به عنوان یک مداخله پیشگیرانه مهم در حوزه سلامت عمومی در نظر گرفته شود.
پژوهشگران دریافتند افرادی که دیرتر از ساعت ۱۲:۳۰ شب به خواب میروند، بیش از دو برابر بیشتر از کسانی که پیش از ساعت ۱۱:۳۰ میخوابند، در معرض ابتلا به بیماریهایی مانند سیروز کبدی هستند. همچنین، خواب با کیفیت پایین و بیداریهای مکرر شبانه، احتمال بروز نارسایی تنفسی را تا ۸۰ درصد افزایش میدهد.
یکی از نکات جالب این پژوهش، تفاوت میان آنچه افراد در پرسشنامهها درباره خواب خود گزارش میدهند و آنچه واقعاً از طریق حسگرهای پوشیدنی ثبت میشود، بود. حدود یکچهارم از افرادی که تصور میکردند خواب طولانی دارند، در واقع کمتر از ۶ ساعت در شب میخوابیدند. این یافته نشان میدهد که اتکای صرف به گزارشهای شخصی میتواند باعث اشتباه در ارزیابی سلامت خواب شود.
در پایان این پژوهش ارزشمند، محققان تاکید میکنند که باید تعریف جدیدی از خواب سالم ارائه شود؛ تعریفی که بر نظم، کیفیت و ریتم خواب تکیه دارد، نه صرفاً تعداد ساعات خواب شبانه. خواب منظم نه تنها به تقویت سیستم ایمنی و بهبود عملکرد مغز کمک میکند، بلکه میتواند از بروز بیماریهای مزمن و خطرناک جلوگیری کند. لازم است تا عموم مردم و نهادهای سلامتمحور، اهمیت این موضوع را بیش از پیش جدی بگیرند.
اولین دیدگاه را شما بنویسید