ویژگی‌ های بارز شخصیت‌ های هیستریونیک؛ نگاهی عمیق به اختلال شخصیت نمایشی

ویژگی‌ های بارز شخصیت‌ های هیستریونیک؛ نگاهی عمیق به اختلال شخصیت نمایشی

اختلال شخصیت هیستریونیک (Histrionic Personality Disorder یا HPD) یکی از شناخته‌شده‌ترین اختلالات شخصیتی در دسته‌ی اختلالات نمایشی‌ـ‌هیجانی است. این اختلال که با ویژگی‌هایی همچون جلب توجه افراطی، هیجانات سطحی، اغواگری رفتاری و نیاز شدید به تأیید دیگران شناخته می‌شود، می‌تواند تأثیر عمیقی بر روابط اجتماعی و فردی افراد مبتلا داشته باشد. درک صحیح این اختلال برای خانواده‌ها، متخصصان سلامت روان و حتی خود فرد مبتلا، اهمیت بسزایی دارد.

اختلال شخصیت هیستریونیک چیست؟

این اختلال یکی از زیرمجموعه‌های گروه B اختلالات شخصیت در طبقه‌بندی راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) است. افراد دارای این اختلال، احساس ارزشمندی خود را به بازخوردهای بیرونی گره می‌زنند. آنها وقتی در مرکز توجه قرار ندارند، احساس بی‌ارزشی یا طردشدگی می‌کنند.

ویژگی‌های این اختلال از نوجوانی یا اوایل بزرگسالی آغاز می‌شود و در ابعاد مختلف زندگی فرد (روابط، شغل، سبک ارتباطی) نمود پیدا می‌کند. در ادامه، برخی از مهم‌ترین ویژگی‌های این اختلال را بررسی می‌کنیم.

۱. جلب توجه افراطی و مداوم

افراد مبتلا به شخصیت هیستریونیک تمایل دارند همیشه در مرکز توجه قرار گیرند. این نیاز به‌قدری شدید است که گاهی دست به اعمال اغراق‌آمیز، نمایشی یا حتی کودکانه می‌زنند تا نگاه‌ها را به‌سمت خود جلب کنند.

  • ناراحتی شدید در زمان بی‌توجهی دیگران
  • تمایل به برگزاری نمایش‌های عاطفی در جمع (اشک، خنده، فریاد)
  • استفاده از پوشش یا رفتارهای پر زرق و برق برای دیده شدن

۲. هیجانات سطحی و ناپایدار

  • عواطف این افراد معمولاً نمایشی، اغراق‌شده و بی‌ثبات است. آن‌ها احساسات خود را با شدتی بیش از حد بروز می‌دهند، اما این احساسات دوام زیادی ندارند.
  • تغییر سریع حالت عاطفی از خوشحالی به خشم یا ناراحتی
  • ابراز عشق یا نفرت شدید به‌صورت ناگهانی
  • عدم توانایی در تحلیل یا توضیح دلایل عاطفی خود
بیشتر بخوانید:  سندروم سیندرلا چیست ؟ علائم، علت و درمان

۳. رفتار اغواگرانه و نمایشگرایانه

رفتار اغواگرانه در شخصیت‌های هیستریونیک صرفاً به معنای جنسی نیست، بلکه ابزاری برای کسب توجه تلقی می‌شود. این افراد اغلب به‌صورت ناخودآگاه از جذابیت ظاهری و رفتاری خود برای نفوذ به دیگران استفاده می‌کنند.

  • پوشش تحریک‌آمیز یا آرایش بیش از حد
  • لمس یا برقراری تماس فیزیکی بیش از حد با دیگران
  • استفاده از زبان بدن اغواگرانه در تعاملات روزمره

۴. وابستگی به تأیید بیرونی و عزت‌ نفس شکننده

اعتماد به نفس این افراد به‌شدت وابسته به واکنش دیگران است. هرگونه بی‌توجهی، انتقاد یا طرد می‌تواند آسیب جدی به عزت‌نفس آنها وارد کند.

  • نیاز مداوم به تعریف و تمجید
  • ناتوانی در تحمل بی‌توجهی یا سکوت دیگران
  • جلب ترحم و بازی در نقش “قربانی” در مواقع نادیده گرفته شدن

۵. تأثیرپذیری شدید از دیگران

شخصیت‌های هیستریونیک به‌شدت تحت تأثیر افراد و موقعیت‌های اطراف قرار دارند. به همین دلیل، دیدگاه‌ها و تصمیم‌گیری‌های آن‌ها اغلب ناپایدار و وابسته به نظر دیگران است.

  • تغییر سریع عقاید برای جلب تأیید
  • ناتوانی در تصمیم‌گیری‌های مستقل
  • وابستگی شدید عاطفی به اطرافیان

۶. سبک گفتاری نمایشی و فاقد جزئیات

سبک ارتباطی این افراد اغلب پرشور، پر از توصیف‌های کلیشه‌ای و فاقد عمق واقعی است. آن‌ها بیشتر برای اثرگذاری حرف می‌زنند، نه انتقال اطلاعات دقیق.

  • استفاده مکرر از عباراتی مانند “بی‌نظیر بود”، “وحشتناک‌ترین چیزی بود که دیدم”
  • ناتوانی در ارائه جزئیات واقعی یا تجربیات عمیق
  • تغییر ناگهانی موضوع برای حفظ توجه مخاطب

۷. روابط سطحی و پرتلاطم

افراد مبتلا به این اختلال اغلب روابطی پرتنش، سطحی و کوتاه‌مدت دارند. آن‌ها تمایل دارند صمیمیت‌های ناگهانی شکل دهند، اما به‌سرعت از تعهد و تداوم رابطه فراری می‌شوند.

  • درگیر شدن با افراد جدید با سرعت زیاد
  • سوءتعبیر نشانه‌های عادی به عنوان عشق یا تنفر شدید
  • رفتارهای کنترل‌گرانه یا حسادت در رابطه به دلیل ترس از طرد شدن
بیشتر بخوانید:  نقش دوستیابی در رشد اجتماعی و عاطفی کودکان و نوجوانان

علت‌ های بروز اختلال شخصیت هیستریونیک

علت دقیق این اختلال هنوز به‌طور کامل مشخص نیست، اما ترکیبی از عوامل ژنتیکی، تربیتی و محیطی در بروز آن نقش دارند:

  • سبک فرزندپروری بی‌ثبات یا توجه‌طلبانه
  • یادگیری الگوهای نمایشی از والدین
  • تجربه بی‌توجهی یا طرد در کودکی
  • نوسانات خلقی در خانواده و نبود الگوهای رفتاری سالم

راهکارهای درمانی اختلال شخصیت هیستریونیک

درمان این اختلال معمولاً با روان‌درمانی بلندمدت صورت می‌گیرد. رویکردهای مناسب شامل موارد زیر است:

  • روان‌درمانی فردی: برای شناخت الگوهای ناسالم رفتاری و هیجانی
  • درمان شناختی‌ـ‌رفتاری (CBT): جهت اصلاح افکار غیرمنطقی و مهارت‌آموزی در مدیریت احساسات
  • آموزش مهارت‌های ارتباطی و تنظیم هیجان
  • در برخی موارد، دارودرمانی: به‌ویژه در صورت وجود علائم همراه مانند اضطراب یا افسردگی

نتیجه‌ گیری

شخصیت‌های هیستریونیک با رفتارهای نمایشی، هیجانات سطحی و نیاز شدید به جلب توجه، چالش‌هایی را در تعاملات فردی و اجتماعی خود تجربه می‌کنند. شناسایی به‌موقع این ویژگی‌ها، درک صحیح از نیازهای درونی آن‌ها و ارائه حمایت درمانی مناسب می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی این افراد و کاهش آسیب‌های بین‌فردی کمک کند.

چه امتیازی به این خبر پزشکی میدهید ؟

میانگین امتیاز 0 / 5. میانگین امتیازات: 0

اولین نفری باشید که به این پست پزشکی امتیاز میدهید

    اولین دیدگاه را شما بنویسید

ارسال دیدگاه