ورود نوجوانان به دوره بلوغ با تغییرات جسمی، روانی و اجتماعی گستردهای همراه است. این دوران، مرحلهای حساس برای شکلگیری هویت، گرایشها و رفتارهای فردی است. یکی از چالشهای رایج در این سنین، تمایل نوجوانان به تجربه رفتارهای پرخطر مانند سیگار کشیدن است. والدین در این میان، نقش مهمی در هدایت صحیح نوجوانان و پیشگیری از تثبیت چنین عادتهایی دارند، اما این نقشآفرینی نیازمند آگاهی، مهارت ارتباطی و درک واقعگرایانه از فضای اجتماعی نوجوان است.
درک علل گرایش نوجوانان به سیگار، نخستین گام برای پیشگیری و مقابله اصولی با این رفتار است. نوجوانان در این سنین تحت تأثیر عوامل مختلفی از جمله فشار گروه همسالان، کنجکاوی، الگوپذیری از شخصیتهای مشهور و تلاش برای کسب هویت مستقل قرار دارند. شرکتهای تولیدکننده دخانیات نیز با طراحی تبلیغات هدفمند، سعی در جذب این گروه سنی دارند.
دلایل اصلی گرایش نوجوانان به سیگار:
برخی والدین در مواجهه با سیگار کشیدن فرزندشان، واکنشهای هیجانی و تنبیهی از خود نشان میدهند که میتواند به تشدید رفتار پنهانکاری یا لجبازی نوجوان منجر شود. تأکید صرف بر ممنوعیت، تهدید یا استفاده از جملات کلیشهای و بازدارنده بدون گفتوگوی واقعی، اغلب بیاثر خواهد بود. درک این نکته که نوجوانان تحت تأثیر فرهنگ جامعه و نه صرفاً خانواده هستند، راه را برای رفتار مؤثر والدین هموار میکند.
رفتارهای نادرست والدین در مواجهه با سیگار کشیدن فرزند:
برقراری ارتباط مؤثر و بدون قضاوت، اصلیترین راه برای تأثیرگذاری واقعی بر رفتار نوجوانان است. والدینی که با فرزندان خود گفتوگوهای آزاد، صادقانه و منظم دارند، اغلب از بسیاری از مشکلات پنهان آگاه میشوند و میتوانند از بروز بحران جلوگیری کنند. ایجاد فضایی امن و قابل اعتماد برای بیان دغدغهها و تجربهها، از بروز رفتارهای پرخطر پیشگیری میکند.
راهکارهای برقراری ارتباط مؤثر با نوجوان:
والدینی که شناخت دقیقی از دغدغهها، علایق، محیطهای رفت و آمد و دوستان فرزندشان دارند، میتوانند نقش مؤثری در پیشگیری از رفتارهای پرخطر ایفا کنند. شناخت دقیق از الگوهای رفتاری نوجوان، به والدین این امکان را میدهد که نه تنها واکنشهای بهتری نشان دهند، بلکه از قبل زمینه رفتار سالمتری را فراهم آورند.
گامهای عملی برای آگاهیبخشی مؤثر به نوجوان:
نوجوانی دورهای پر از فرصت و چالش است؛ اگرچه گرایش به رفتارهای پرخطر مانند سیگار کشیدن در این سنین شایع است، اما نقش والدین در پیشگیری از تداوم این رفتار انکارناپذیر است. ایجاد رابطهای بر پایه احترام، اعتماد، گفتوگوی مؤثر و شناخت دنیای نوجوان، مهمترین ابزار مقابله با این معضل است. به جای توبیخهای یکجانبه، والدین باید همسفر فرزند خود در مسیر رشد باشند. در نهایت، جامعهای سالم از خانوادههایی شکل میگیرد که به جای کنترل افراطی، به درک، آموزش و حمایت اولویت میدهند.
اولین دیدگاه را شما بنویسید